Elke maand nodigen we een kunstenaar uit om ruimte in te nemen onder de noemer I See / You Mean. Een knipoog naar de titel van de collageroman uit 1970 van de New Yorkse schrijver Lucy Lippard, een editorial snapshot, een carte blanche met een open einde.
Sara Manente’s appartement in de Brusselse wijk Hoogte Honderd is ook haar werkruimte. Het staat vol met plantjes en potjes, brouwsels in diverse stadia van ontwikkeling, allerlei soorten (beginsels) van verzamelingen en daartussen ook kinderspeelgoed. Terwijl we praten aan haar keukentafel grijpt ze verschillende keren naar iets wat onder een kast op de vloer staat, of in een potje aan het fermenteren is. Er is basically geen verschil tussen haar dagelijks leven en haar projecten, en ook de projecten zelf lopen continu in elkaar over. ‘Everything is a bit mixed’, zegt ze er zelf over. Een mix van samenwerkingen en disciplines. Met haar man, muzikant Christophe Albertijn, die de soundtrack van haar projecten componeert. Met Deborah Robbiano, een Brusselse vormgever en botanist met wie ze wilde composities samenstelt. Met architecten, dansers, wildplukkers, dorpsbewoners, healers, pedagogen, sjamanen, kinderen (haar eigen zoontje vormt een actief onderdeel van haar praktijk — motherhood als learning tool) met als rode draad begeesterde amateurs die met falen en experimenteren een schat aan eigen kennis hebben opgebouwd.
Sara groeide op in Italië en kwam in 2003 — na een studie communicatiewetenschap in Bologna — naar Brussel waar ze later bij a.pass (Advanced Performance and Scenography Studies) zowel de postmaster als Research Centre programma’s zou volgen. Als kind danste ze ballet en ze is altijd blijven dansen. Ze ging nog meer dansen, bedacht choreografieën en probeerde deze in te bedden in een steeds groter wordende interesse rond allerlei processen van fermentatie. Een kruisbestuiving tussen live kunsten en levende culturen zeg maar.
Een van de protagonisten is wat ze zelf kombuchaleer noemt, een doorgefermenteerde kombuchazwam (scoby) die resulteert in een grote lap ‘huid’, nog het beste te vergelijken met doorzichtig leer, maar dan van plantaardig materiaal. De lap duikt op in MOLD, haar recentste performance / fashionshow waarin ze ook zelf meedanst en waar geuren en paddenstoelen de dans leiden. In tussentijdse publieksmomenten die ze MOLDING noemt, verkoopt ze portemonnees van vacuüm plastic, ze serveert het publiek blauwe wafels. In Sara’s woorden: ‘An environment where dance, objects, audience, light, music, scents and costumes interact as living cultures.’ Een dramaturgie van temperaturen.
En dan is er ROT, een ‘reader’ uit 2020 waarin ze naast bijdrages van geallieerde kunstenaars en onderzoekers haar eigen experimenten rond fermentatie en allerlei vormen van lichamen en lichamelijkheid bundelde. Onder andere fantastische harnassen van kombuchaleer, in een fotoshoot verwerkt tot softe en subtiele bdsm-attributen, sierden verschillende spreads in de publicatie. Dit alles culmineerde in de ROT GARDEN, een reizend festival met lezingen, een bibliotheek, performances. ‘A garden dedicated to cultivating, abandoning, inoculating, braiding, duplicating, sprouting, warming up and letting rot.’ Een antwoord op onze antropocentrische wereld, waar de fermentatie het ritme bepaalt. Via kombucha belandde ze bij mycologie, volgens Wikipedia ‘het deel van de biologie dat zich bezighoudt met het onderzoek naar fungi (zwammen, schimmels met paddenstoelen)’.
Tijdens haar residentie bij WIELS had ze opeens de luxe van een eigen studio voor experiment en daar ontdekte ze dat mycelium (ook bekend als de ‘zwamvlok’ — het netwerk van schimmeldraden van een zwam) als een natuurlijk bindmiddel werkt. Samen met Deborah Robbiano begon ze met die bouwstenen sculpturen te maken. Deborah bestudeerde op dat moment Radical Mycology met autodidact Peter McCoy. Ze maakten onder meer een serie bouwblokken, waarbij de paddenstoelen zowel materiaal als metafoor zijn. Maar Sara voegt niet-organisch materiaal toe in de vorm van onder andere jeans, plastic, cement en touw. Dat materiaal zit namelijk in alles, ook in ons en ze wil niet dat we denken dat we ons als mensen hiertegen kunnen beschermen. Ze zegt erover: ‘Ik denk niet dat de paddenstoel onze problemen zal oplossen. We moeten leren omgaan met de ruïnes en de restanten die we zelf gecreëerd hebben. Beïnvloed door Donna Haraway en Paul B. Preciado omhelst ze het idee dat we onderdeel zijn van al onze eigen creaties. Hormonen, microplastics. ‘I don’t believe in this idea of pureness.’
PS Binnenkort komt ROT #1 uit, met als centraal thema immuniteit in relatie tot allerlei vormen van lichamen en lichamelijkheid. Maar dat is voor een andere keer...
PPS Van 11 tot 19 augustus 2023 presenteert Sara een nieuwe ROT GARDEN in Nyon, Zwitserland.
