Terwijl ik dit voorwoord schrijf loopt de negenendertigste editie van Art Brussels. Een week eerder toog een deel van de beau monde nog naar Milaan voor Miart. Voordien stonden Arco Madrid, Frieze London, Art Paris op de planning en in juni is Art Basel aan de beurt. Voor hun aanwezigheid moeten de galeries niet alleen toegelaten worden door een selectiecomité dat moet waken over de kwaliteit en uitstraling van de beurs in kwestie, ze moeten ook steeds dieper in de buidel tasten voor de vierkante meters die ze bezetten. Een financiële kost waar je ook transport, verzekering, personeel en verblijf moet bijrekenen. De aanwezigheid op kunstbeurzen toont niet alleen het marktbelang van de galeries (en de kunstenaars die ze vertegenwoordigen), het is een noodzakelijke factor geworden in het realiseren van de jaarlijkse omzet. De kunstbeurs is daarom geen graadmeter om vast te stellen wat er leeft binnen het beeldende kunstenveld, wel om te weten wat er (potentieel) verkoopt. Vooral kunstenaars met een zekere marktwaarde komen hier aan bod en schilder- en beeldhouwkunst primeren. Alternatieve beurzen die ook andere kunstvormen onder de (markt)aandacht willen brengen, zoals A Performance Affair, houden het na enkele edities voor bekeken. Terwijl er vroeger nog ruimte gemaakt werd voor institutionele aanwezigheid en een uitgebreid discursief programma, moeten we vaststellen dat de focus in steeds grotere mate op return on investment ligt. Ook wij als kunstblad stellen ons de vraag of onze aanwezigheid op een manifestatie als Art Brussels gewenst is en welke vorm ze kan aannemen. Dit jaar experimenteerden we voor het eerst met een live aanwezigheid van onze schrijvers die tijdens de beurs in gesprek gingen met een aantal kunstenaars. Het resultaat hiervan kan je nu beluisteren via onze allereerste reeks podcasts onder de noemer HART Talks Art Brussels. Het is de eerste stap naar een nieuw tijdperk. In dit nummer besteden we ook uitgebreid aandacht aan het komende Antwerp Art Weekend. Deze stadsbrede manifestatie, die er kwam op initiatief van het Antwerpse galeriewezen, is al negen jaar een succes en zet de schijnwerpers naast de commerciële spelers ook genereus op de talrijke kunstruimtes en kunstenaarsinitiatieven die de havenstad rijk is. We kunnen niet anders dan vaststellen dat het aanbod in de beeldende kunsten vandaag explodeert. Dagelijks wordt de mailbox van onze redactie overspoeld met tientallen aankondigingen van nieuwe tentoonstellingen, kunstenaarsboeken en -gesprekken. Het is een hele uitdaging om daarin niet alleen een selectie te maken, maar ook een zekere duurzaamheid na te streven. Als kunstblad koesteren we de ambitie om teksten en interviews te publiceren die voorbijgaan aan de hype van de dag en ook in de toekomst nog relevant zijn. We kunnen enkel toejuichen dat zoveel kunstenaars de kans krijgen om werk te tonen. Maar het tempo waarin steeds maar nieuwe namen geïntroduceerd worden roept ook vele vragen op. Zo kan ik niet anders dan opmerken dat veel jonge kunstenaars hun carrière afstemmen op de markt in de hoop daar snel door te breken. Een institutionele tentoonstelling wordt niet langer als een belangrijk streefdoel beschouwd, want het brengt, alle fair pay-acties ten spijt, geen geld op de rekening. Maar wie vandaag veel werk verkoopt in de galerie is lang niet zeker dat dit ook de komende jaren zo zal zijn. De snelheid waarmee werk op de markt gebracht wordt haalt het al te vaak op rijpheid. Het uitbouwen van een solide kunstenaarscarrière vergt een langdurig engagement, een grote zorgzaamheid, een gestaag en geduldig vormgeven van een oeuvre en ja, ook de nodige ambitie. Een ambitie die verder reikt dan de waan van de dag. De Britse Booker Prize-winnaar Bernardine Evaristo beschrijft in haar Manifesto On Never Giving Up hoe volharding, geloof in het eigen kunnen en een positieve ingesteldheid haar geholpen hebben om haar schrijversdroom te verwezenlijken. In haar besluit schrijft ze dat er in ieder van ons een manifesto schuilt, een aantal regels volgens dewelke we vorm geven aan ons bestaan. Uit haar persoonlijke statement onthou ik graag het volgende: ‘Be wild, disobedient & daring with your creativity, take risks instead of following predictable routes; those who play it safe do not advance our culture or civilization.’
