Zaterdag 23 april is de 59ste editie van de Biënnale van Venetië geopend. Rondom het openingsweekend publiceren we dagelijks korte tips en impressies van opmerkelijke of minder opmerkelijke tentoonstellingen en evenementen. Els Roelandt koos drie paviljoenen in de Giardini die het podium bieden aan kunstenaars die bevolkingsgroepen representeren die te lang onzichtbaar zijn geweest.
Tijdens mijn wandeling langs de Giardini selecteerde ik drie paviljoenen die het podium bieden aan kunstenaars uit te lang onzichtbaar gebleven bevolkingsgroepen: Polen geeft het platform aan de allereerste Roma kunstenaar die een land vertegenwoordigt op de biënnale, het Verenigd Koninkrijk introduceert de allereerste zwarte vrouw in haar paviljoen en de Verenigde Staten brengt een ode aan de Afro-Amerikaanse vrouw.
- Malgorzata Mirga-Tas, Re-enchanting the World – Pools paviljoen
De buitengevel van het Poolse paviljoen is aangekleed met textiel: boven de ingang en langs de zijflanken is een monumentale afbeelding van een tarot kaart te zien die het rad van fortuin verbeeldt, het werk van Roma kunstenaar Malgorzata Mirga-Tas. Zij zet het erfgoed van haar cultuur centraal in dit paviljoen. De in Polen geboren kunstenares creëert voor de binnenruimte 12 textielwerken met scenes uit de geschiedenis van de Roma en hun mythologieën, in combinatie met meer persoonlijke aspecten uit haar eigen leven. Re-enchanting the World weerspiegelt Mirga-Tas' doel om een van Europa's meest gemarginaliseerde bevolkingsgroepen terug te brengen naar een gedeelde geschiedenis, ze legt daartoe bijzonder veel (cultuur)historische linken in een kleurrijk maar ook gedurfd project in een periode van sterk toenemend nationalisme in haar land.
- Sonia Boyce, Feeling Her Way – Brits paviljoen
Sonia Boyce was bij de opening van haar paviljoen zichtbaar ontroerd: ‘In deze menigte zijn vele vrouwelijke kunstenaars aanwezig die hier zouden moeten staan’ zei ze, verwijzend naar haar positie bovenaan de treden van het Britse paviljoen en de lange weg die ze daartoe heeft afgelegd. Boyce is de eerste vrouwelijke Britse kunstenares van kleur die haar land representeert op de Biënnale: ‘Ik kan niet geloven dat het zolang heeft geduurd’, voegde ze er nog aan toe. Boyce’s (geluids)installatie Feeling her Way is een eerbetoon aan vijf zwarte vrouwelijke muzikanten wiens composities en fantastische stemmen in een totaalinstallatie met elkaar interageren.
- Simone Leigh – Paviljoen van de Verenigde Staten
Je waant je even op een 19de eeuwse koloniale expositie bij het paviljoen van de Verenigde Staten. Net als het Poolse paviljoen is ook dit gebouw langs de buitenzijde bewerkt. De Afro Amerikaanse Simone Leigh verwijst met de rieten dakstructuur die ze er aanbracht naar de koloniale expositie van 1931 in Parijs, waar gebruiken en tradities uit de Afrikaanse en Aziatische delen van de wereld werden gereconstrueerd. Leigh zet de Afrikaanse vrouw centraal in haar paviljoen. Aan de ingang staat een monumentale buste, uitgebeeld in de D’mba traditie van de Baga mensen uit West Afrika. Het beeld werd in deze traditie gebruikt om in gesprek te gaan met voorouders en werd later door kunstenaars als Picasso gebruikt op een manier die weinig vandoen had met de oorspronkelijke betekenis van de beelden.