Brussel is weer een galerie rijker: de Braziliaanse Jaqueline Martins opende zojuist – in volle coronacrisis! – een nieuwe vestiging aan de Zavel, op een steenworp van Jan Mot, Gladstone en … haar landgenoten van Mendes Wood DM.
Een statig herenhuis met parket, hoge plafonds en prachtige glasramen die uitkijken op een tuin achter het Egmontpark. Het is de nieuwe Europese vestiging van de toonaangevende Braziliaanse galerie Jaqueline Martins. Het contrast met haar ruimte in São Paulo – een strak modernistisch gebouw met industriële toets – kan haast niet groter. Martins was al langer op zoek naar een bijhuis in Europa: “Sinds ik negen jaar geleden met de galerie begon, namen we vooral deel aan beurzen in Europa – naast Frieze New York en Art Basel Miami. We hebben dan ook veel contacten met Europese klanten en curatoren. We waren op zoek naar een permanente plek in een stad waar je nog dingen in gang kan zetten. In Londen of Parijs is dat al moeilijker, en bovendien is het daar veel te duur. De keuze viel al gauw op Brussel. Ik denk dat dit de juiste stad voor ons is!”
Yuri Oliveira, partner en directeur van de Brusselse vestiging, valt haar bij: “Brussel is kosmopolitisch maar tegelijk een kleine stad. Dat is perfect voor ons!” Ze zagen welgeteld één locatie en hapten onmiddellijk toe. “Het was puur intuïtie. Ik wist toen nog niet eens dat Jan Mot, Gladstone en Mendes Wood DM hier om de hoek zaten.” De galerie zou aanvankelijk openen in april, maar daar stak corona een stokje voor. “We vroegen ons af of het dit jaar nog zin had,” zegt Olivera, “maar we beseften dat we hier moesten zijn. Nu er geen beurzen meer plaatsvinden, is het belangrijker dan ooit om dichtbij onze klanten te zijn. We weten ook wel dat het een bijzondere situatie is. Maar wij Brazilianen zijn gewoon met crisissen te leven! Er is altijd wel een economische, politieke of sociale crisis (lacht). Het verschil nu is dat die wereldwijd is.”
Ook de keuze om zich in het centrum van Europa te vestigen bleek een wijze beslissing in tijden waarin het vliegverkeer steeds meer onder druk staat. “Je kan van hieruit met de trein klanten of curatoren bezoeken in Londen, Parijs, Amsterdam of Zürich! Voor Brazilianen is dat een grote luxe. In Brazilië is alles zo ver. Naar New York vliegen duurt tien uur, naar Brussel, Parijs of Londen al gauw twintig uur. Het is zo gemakkelijk om hier te reizen. Dit is voor ons een droom! En ook een van de belangrijkste redenen waarom we naar hier gekomen zijn.”
Programma
Jaqueline Martins opende haar galerie in 2011. In die tijd heeft ze zich gespecialiseerd in research-based, conceptuele en experimentele kunst. Vaak van kunstenaars die tijdens de militaire dictatuur (1964-1985) ondergronds moesten werken en maar recentelijk – vooral dankzij Martins’ onderzoek en inzet – werden ontdekt door een jongere generatie curatoren, critici en verzamelaars. “Het is zo’n interessante generatie met mensen zoals Letícia Parente, Rafael França en Regina Vater”, zegt Martins. “Centraal in hun werk staat intellectueel en politiek verzet. Ze maakten kunst in heel moeilijke omstandigheden en zonder enige vorm van ondersteuning.”
Een mooi voorbeeld is Hudinilson Jr. (1957-2013) die de nieuwe ruimte mag openen. “Hudinilson Jr. was een pionier in performancekunst, bodyart en Xerox-art. Hij werkte in de marginaliteit en maakte fotokopies van zijn lichaam en dat van vrienden. Zijn hele oeuvre kwam tot stand in zijn appartement. Maar een vriend van hem, de directeur van de Pinacoteca, gaf hem één dag per week de sleutel van de kopieruimte zodat hij daar alleen kon werken. Zo zie je maar hoe in moeilijke tijden één persoon het verschil kan maken.”