Alles over kunst

Expo  HART Nr. 199

This Is My Body, My Body Is Your Body, My Body Is the Body of the Word in Le Delta, Namen

De poëzie van het lichaam
Colette  Dubois

Praktische info

This Is My Body, My Body Is Your Body, My Body Is the Body of the Word tot 19 april 2020 in Le Delta, 18, avenue Fernand Golenvaux, Namen. Open ma-vr van 11-18 u., za-zo van 10-18 u. www.ledelta.be

De ingrijpende renovatie en architecturale uitbreiding van het Maison de la Culture de Namur gaat gepaard met een nieuwe naam – ‘Le Delta’ – en vooral een nieuwe dynamiek. Aan de hand van een thematische programmatie in de vorm van tentoonstellingen, films, concerten en theaterstukken wil de plek open en vernieuwend zijn. Het eerste thema van deze nieuwe culturele politiek is #entoutgenre ; de tentoonstelling This Is My Body, My Body Is Your Body, My Body Is the Body of the Word die werd samengesteld door Lilou Vidal is er perfect op haar plaats.

Exhibition view This Is My Body, My Body Is Your Body, My Body Is The Body of The Word le Delta, Namur. Photo credit Isabelle Arthuis

Sinds een aantal jaar richt curator Lilou Vidal zich op nieuwe lezingen van werk om er de poëtische dimensie van te onthullen. De ene keer waagt ze zich aan één enkele kunstenaar – zoals Guy Mees – dan weer aan een confrontatie van kunstenaars van verschillende generaties rond een bepaald concept. Dat deed ze meermaals in haar non-profit ruimte Bureau des Réalités in Brussel. Voor de tentoonstelling in Namen richt ze zich op de relatie tussen het lichaam en het woord. Het lichaam wordt hier echter niet gezien in zijn gedaante van vlees en bloed, maar eerder als een abstract lichaam, verwant met de benadering van de Franse dichter-theatermaker Antonin Artaud: een afvallig lichaam, zonder organen, ‘atomisch’ en ‘sonoor’. De werken in deze tentoonstelling houden rekening met een nieuw poëtisch domein. Aan de hand van voorbeelden van concrete en visuele poëzie wil de expo de hetero-genormeerde structuur van taal herzien en overstijgen. Ze doet dit via werk van kunstenaars (vaak vrouwen) uit de jaren 1960-1970 en jonge kunstenaars die zich queer theorieën toe-eigenen.

Meervoudige identiteit

De titel This Is My Body, My Body Is Your Body, My Body Is the Body of the Word klinkt haast als een kinderliedje. Het eerste deel van de titel roept de christelijke eucharistie op, het tweede is ontleend aan de kunstenaar Ernesto de Sousa, het derde komt van een uitdrukking van de kunstenaar Tomaso Binga (1931, Italië), alias Bianca Pucciarelli Menna. De kunstenaar heeft dit pseudoniem aangenomen om de privileges waar mannen over beschikken uit te dagen. Een dubbel portret van het huwelijk tussen Tomaso en Bianca naar aanleiding van de performance Bianca Menna e Tomaso Binga, Oggi Spose is er het bewijs van. Verder is er ook nog ‘Q’ di Quadro te zien uit de reeks Scrittura Vivente waarvoor de kunstenaar met zijn lichaam verschillende letters uit het alfabet vormt. Deze relatie tot identiteit is zeer aanwezig in de tentoonstelling, of het nu gaat om de geluidsinstallaties van Hanne Lippard (1984, Engeland), het werk van het duo Pauline Boudry/Renate Lorenz (1972, Zwitserland/1963, Duitsland) of dat van Mélanie Matranga (1985, Frankrijk,) die twee grote in de lucht opgehangen silhouetten toont. Van de lichamen blijven alleen de kleren over als een envelop die van binnen wordt verlicht door draagbare telefoons.

De bevrijding van de taal

Het schrijven is bij Irma Blank (1934, Duitsland) dan weer abstract. Het neemt de vorm aan van transcripties van lijnen van pagina’s uit boeken of kranten – van de tekst blijft alleen de illusie over – of het bedenken van een alfabet van acht medeklinkers – de tekst is onuitspreekbaar. In het mooie doek uit de reeks Radical Writings komen schilderen en schrijven samen in wat lijkt op een pagina uit een boek. Het is het resultaat van een lichamelijk proces: elke getrokken lijn komt overeen met de duur van het ademhalen. De relatie tussen tekst en tekening of schilderij is ook zeer aanwezig in het werk van Ketty La Rocca (1938-1976, Italië).

Felix Gonzalez-Torres , “Untitled” (Ross), 1991. Bonbons, emballages individuels de différentes couleurs, quantité illimitée / Candies individually wrapped in various colors, endless supply. Dimensions variables selon installation / Overall dimensions vary with installation. Poids recommandé / Ideal weight: 175 lb. © Felix Gonzalez-Torres. Courtesy of the Felix Gonzalez-Torres Foundation. Photo credit Isabelle Arthuis Alle rechten voorbehouden

Het in gang zetten van het proces van de bevrijding van de taal gebeurt via het gebruik van een inclusieve en neutrale taal, door tekens of geluiden, door het fragmenteren en bijzondere assemblages. Het resultaat is een nieuw verhaal dat niet hiërarchisch is en leidt tot diverse stemmen of stemmen die normaal niet aan bod komen. Elke nieuwe heractivering van de berg snoepjes van Félix Gonzalez-Torres (1957-1996, Cuba-USA) zorgt voor nieuwe betekenissen. De objecten van Gianfranco Baruchello (1924, Italië) die vormen en woorden combineren, leiden tot een ludiek en subversief universum. De zetel van Karl Holmqvist (1964, Zweden) die is bedrukt met samengestelde woorden, een combinatie van talen en tekens, nodigt uit om even stil te staan. Olympia, het fotografische en poëtische ensemble van Ernesto de Sousa (1921-1988, Portugal), combineert tekst en beeld. In de foto’s kan je delen van het lichaam of natuurlijke elementen herkennen; teksten, fragmenten van zinnen in diverse talen, die zijn uitgetypt, weerklinken zoals de transcriptie van woorden die zijn opgepikt in de openbare ruimte of tijdens een droom. Simon Asensio (1988, Frankrijk) heeft een correspondentie bedacht via sms die zich in de loop van de tentoonstelling ontwikkelt tussen een i (je) en u (vous), letters die staan voor een meervoudige identiteit. De bezoeker kan al dan niet antwoorden op de berichtjes van dit verhaal dat zowel bijzonder is als collectief, even reëel als fictief.