Vandaag opent de eerste editie van Art Antwerp, de nieuwe beurs voor hedendaagse kunst georganiseerd door Art Brussels. Niet alleen heerste er mogelijk verwarring over het al dan niet doorgaan van de beurs onder de huidige covidmaatregelen, ook de verhouding tussen twee beurzen binnen België, met achter hen dezelfde organisatie, roept enkele vragen op. Een gesprek met Anne Vierstraete, managing director van Art Brussels en Art Antwerp.
Tamara Beheydt: Hoe ontstond het idee voor Art Antwerp?
Anne Vierstraete: Tijdens een informele brainstorming sessie samen met Nele Verhaeren, co-directrice van Art Brussels en Art Antwerp. Het was september 2020. We hadden al enkele maanden pandemie achter de rug, hadden Art Brussels moeten afzeggen en ondervonden dat galeristen en kunstliefhebbers ernaar hunkerden om weer samen te komen en kunst live te beleven. Toen we vernamen dat Art Basel Miami in december 2020 ook niet zou doorgaan, besloten we, om de markt een duwtje in de rug te geven, een nieuwe beurs te lanceren op diezelfde data, zodat de vooraanstaande Belgische galeries die in principe aan Art Basel Miami zouden deelnemen, naar ons konden komen.
TB: Antwerpen en Brussel zijn niet ver van elkaar verwijderd, en ook in tijd zitten beide beurzen dichtbij elkaar (Art Antwerp vindt plaats in december, Art Brussels in april). Is dat niet te veel, te dicht?
AV: Aanvankelijk was het een opportunistisch antwoord op een gat in de markt en op het feit dat niemand zekerheid had over de nabije toekomst maar echt wel ‘uit zijn kot’ wou komen. We hadden drie maanden om Art Antwerp op touw te zetten. Antwerp Expo, de locatie van de beurs, behoort tot de groep Easyfairs (waarvan ook Art Brussels en Art Antwerp deel uitmaken). Op die manier konden we zowel ons algemeen risico verlagen als een aantrekkelijke prijs aanbieden voor de deelnemende galeries. Wij noemden het toen intern ‘een beurs met speciale coronacondities’, maar waarbij we wel dezelfde kwaliteitscriteria hanteren als voor Art Brussels.
TB: Hetzelfde land, dezelfde organisatie, dezelfde huisstijl, … Veel galeries die aan de beurs zullen deelnemen zijn ook vaste waarden op Art Brussels. Er lijkt sprake van een grote overlap. Hoe verhouden beide beurzen zich tot elkaar?
AV: Er is zeker een overlap voor veel aspecten. Hetzelfde team organiseert beide beurzen, we werken grotendeels met dezelfde leveranciers en meer dan 80% van de deelnemers zijn galeries die ook aan Art Brussels meedoen. De drie leden van het Art Antwerp Comité (Michael Callies van dépendance; Nina Hendrickx van Zeno X en Rodolphe Janssen van de gelijkgenoemde galerie) zetelen ook in het comité van Art Brussels. Het DNA van de beurzen is dus hetzelfde.
TB: Welke meerwaarde(n) kan Art Antwerp dan bieden ten opzichte van Art Brussels (voor een galerie die aan beide deelneemt, maar ook voor het publiek)?
AV: Aan Art Brussels nemen 160 galeries deel, afkomstig uit een dertigtal landen. Art Antwerp is maar een derde daarvan: 56 galeries is heel overzichtelijk. De beurs is internationaal, maar de meerderheid van de deelnemers komt uit België, en dat is momenteel te wijten aan de coronacrisis. De meerwaarde die Art Antwerp op dit tijdstip biedt, schuilt in het feit dat het de eerste Belgische beurs voor hedendaagse kunst is sinds Art Brussels in april 2019. De deelnemende galeries zijn dus al meer dan twee jaar niet meer op grote schaal samengekomen met hun publiek. Ze missen vaak de dynamiek van een beurs.
TB: Overlapt ook de selectie van de galeries? Hanteren Art Brussels en Art Antwerp dezelfde criteria en deelnameprijzen?
AV: Voor Art Brussels organiseren we een oproep en maken we daaropvolgend een selectie van de meest kwaliteitsvolle kandidaten. Art Antwerp, daarentegen, is op uitnodiging. Voor Art Antwerp verliep de selectie grotendeels al in 2020 en meer dan 80% van de galeries kwamen mee naar 2021. We zochten bewust naar een balans tussen opkomende talenten en internationale namen, en naar galeries waarvan we weten dat ze betrouwbaar zijn, en zowel hun kunstenaars als hun publiek de juiste begeleiding bieden. Bijkomend was een sterke vertegenwoordiging van de diversiteit van de Antwerpse galeriescene uiterst belangrijk. We maakten een lijst van galeries die in aanmerking komen; bij elke positieve reactie van hun kant was de deelname bevestigd.
Voor de galeries die afhaakten, was de agenda meestal de bepalende factor. We mogen niet vergeten dat inmiddels veel internationale kunstbeurzen wel degelijk hebben kunnen plaatsvinden, waaronder ook Art Basel Miami, begin december 2021. Omwille van de stijgende coronacijfers waren er recent nog enkele annulaties. Toch zijn er ook enkele internationale galeries die niet aan Art Brussels deelnemen, zoals kamel mennour (Parijs, Londen), Campoli Presti (Londen, Parijs), Sies + Höke (Düsseldorf), Philipp von Rosen (Köln) en Elisabeth & Klaus Thoman (Innsbruck, Wenen).
De deelnameprijs ligt beduidend lager voor Antwerpen dan voor Brussel; door de schaal, maar ook door corona. De galeries die noodgedwongen annuleerden kregen de mogelijkheid om hun deelnamefee te behouden in de vorm van een voucher voor een toekomstige editie voor Art Antwerp of Art Brussels.
TB: De beurs is dus vooral ontstaan uit de uitzonderlijke noden van het moment – als een antwoord op de gaten die de coronacrisis sloeg, als het ware. Kan het ook op langere termijn iets toevoegen aan het kunstlandschap, ook in een internationale relatie met grotere beurzen zoals Art Cologne en Art Basel, Frieze, ...?
AV: Art Antwerp probeert tegelijk de tendensen in de hedendaagse kunst weer te geven, maar ook verrassingen te bieden. Jonge galeries staan naast niet weg te denken galeries die al jarenlang op de kunstmarkt aanwezig zijn. Zo bekomen we ook bij de zowat 300 kunstenaars op Art Antwerp zowel jong bloed als internationaal erkende namen. We droomden er al langer van om eens een kleinere beurs te organiseren, maar het is de markt die zal bepalen of er voldoende ruimte is om hier een jaarlijks gebeuren van te maken. Wij geloven van wel. We merken bijvoorbeeld dat veel Duitse galeries zeer geïnteresseerd zijn in Art Antwerp omdat de data voor hen beter uitkomen dan die van Art Brussels. Berlijnse galeries halen de beurs in april meestal niet omwille van Gallery Weekend Berlin begin mei.
TB: Kopen mensen nog kunst in coronatijden? Wat zijn de verwachtingen voor de beurs, inzake bezoekers en verkoop?
AV: We verwachten een Belgisch publiek, maar toch ook bezoekers uit bijvoorbeeld Frankrijk en Nederland. Wat de verkoop betreft, kan het een voor- of nadeel zijn dat het hier om een gloednieuwe beurs gaat. Een grote troef is dat er veel nieuw werk te zien zal zijn; kunstwerken die tijdens de pandemie gemaakt werden en nog nooit getoond konden worden, noch in de galerie, noch elders. Zowel bij de galeries als bij de kunstenaars voelen we een hoge urgentie om werk te tonen. Sommige galeries hadden een soloshow gepland en hebben na aandringen van kunstenaars gevraagd of de stand toch vergroot kon worden; zodat ze nu tegelijk een solo en werk van andere kunstenaars tonen.
