Amai. Speciaal voor Electric Crossroads heeft de geëngageerde Roemeense kunstenaar Dan Mihaltianu Crossroads Capital Pool gemaakt, een enorme zwarte poel om euromuntjes in te gooien voor een zelfgekozen goed doel zoals twee jaar geleden in het Roemeens Paviljoen in Venetië. Niet gedacht zo'n panorama van Roemeense kunst tegen te komen in een achtergelegen gebouw vlak bij WIELS: de dit jaar geopende curatoriële kunstruimte Bubble'n'Squeak in Brussel, een initiatief van de galeries Anna Marra (Rome), Montoro12 (Rome-Brussel) en Nosco (Londen-Marseille).
Electric Crossroads is de vuurdoop van de Roemeense kunstenaar Radu Oreian (1984, woont in Marseille) als curator. Tijdens de lockdown speelde hij met het idee om Roemeense kunstenaars van verschillende generaties samen te brengen zodat energievolle connecties oftewel 'crossroads' kunnen verschijnen. Het is een ontmoetingsplatform waar de Roemeense culturele identiteit wordt onderzocht. Best ambitieus, maar pretentieloos. En zonder raakpunten of conclusies op te lepelen. 'Het gebeurt met kunstwerken, niet met woorden. Ik wou het niet vanuit het standpunt van een curator doen, maar als kunstenaar", benadrukt Oreian.
In het totaal zijn er 19 kunstenaars. Het gaat van drie belangrijke figuren uit de Roemeense kunstgeschiedenis, niet degenen die internationaal het meest bekend zijn, tot een hele hoop opkomende kunstenaars. Soms voor het eerst getoond buiten Roemenië, maar dikwijls hebben ze al een internationaal parcours achter de rug of zijn ze eraan begonnen. Bij ons is Mircea Cantor (1977) welbekend. Hij maakte voor de tentoonstelling een inkttekening met wat hij zich herinnert van Roemenië.
Ook bekend in België is Ciprian Muresan (1977), die een soloshow had in het S.M.A.K. tijdens Europalia Romania. Nu een geweldig werk uit 2020. Twee sculpturen op witte sokkels zijn in elkaar gestoken met fragmenten van Roemeense monumenten, afgietsels in bijenwas. De ene sculptuur toont de voorkant van het afgietsel, de andere de achterkant. Ze maken kabaal als bezoekers met een afstandsbediening de verrijdbare sokkels laten botsen. Het zijn guerrillero's, bijna vermomd als een vrij klassieke sculptuur.
Crossroads Capital Pool van Dan Mihaltianu (1954), een laag bassin van zwarte pvc met water en wat euromuntjes, is de grote blikvanger. Het in wezen politiek en socio-economisch project brengt dynamiek binnen en weerspiegelt de werken eromheen. Onder andere schilderkunst van Nicolae Romanitan (1991), die middeleeuwse verbeelding koppelt aan vroege games. Hij is de jongste kunstenaar, samen met Nona Inescu. Het kleine neonwerk 2020 van Flaviu Cacoveanu (1989) was even buiten dienst. Normaal verspreidt het een roze gloed. Of hij een goede kunstenaar is, valt uit dit ene werkje niet meteen af te leiden. Het hamert er wel op dat de expositie over deze tijd gaat. Tussen haakjes: het oudste werk van de levende kunstenaars is van 2014 en de meeste zijn van 2020 en 2021.
In de 'tekeningenzaal' zijn de muren purper geschilderd, een rouwkleur passend bij de huidige pandemie. Er hangen een paar tere werken op papier van Octav Grigorescu (1933-1987), de oudere broer van Ion Grigorescu die tijdens Europalia Romania solo exposeerde. Een kleine tekening op millimeterpapier introduceert de internationaal gewaardeerde Paul Neagu (1938-2004). Ceausescu verjoeg met zijn communistische dictatuur (1967-1989) veel kunstenaars naar het buitenland. Neagu woonde in Londen, waar hij lesgaf aan Cragg, Gormley en Kapoor.
"Paul Neagu en de ondertussen befaamde Geta Bratescu zijn de vader en moeder van de hedendaagse Roemeense kunst", zegt de curator. Hij koos voor Eugenia Pop (1945-2012). In een kleinere ruimte liggen 1661 werkjes in aardewerk, die samenhoren. Allemaal simpele ronde vormen, soms met inkervingen. "Het is heel esoterisch", vindt Oreian. De presentatie op een tapijt van aarde is zijn idee. Wat verderop een groot schilderij van hem, Sunset at Herculaneum, een lap canvas met een hypergedetailleerd kluwen waarin vijgen en vlezige slierten opduiken. Eigenlijk ook esoterisch. Een sterke tactiliteit, dikwijls verbonden met maatschappelijke kwesties: misschien is dat een van de raakpunten. Bon, de gevoeligheid van de kunstenaar-curator speelt ongetwijfeld mee in de selectie. Maar hij geeft alle vrijheid om zelf verbanden te leggen, of niet.