Expo in vogelvlucht

Aglaia Konrad, FOMU Antwerpen

Aglaia Konrad fotografeert al dertig jaar architectuur en stedelijke processen. Ze werd geboren in Salzburg, en woont en werkt in Brussel. In haar solotentoonstelling in het FOMU toont ze een groot geheel van nieuw werk en brengt ze architectuur ook letterlijk binnen in de ruimte. Aan een grote gele structuur die lijkt op een metselprofiel hangen foto’s van de pas gerenoveerde Gentse Boekentoren. Het vernieuwde interieur wordt prachtig in beeld gebracht. De beelden zijn bijzonder kleurrijk en sterk digitaal gemanipuleerd. Dat is best verrassend, aangezien Konrad in het verleden weinig of geen Photoshop gebruikte, en voornamelijk bekendstaat voor haar zwart-witfotografie. Umbau is Duits voor ‘verbouwing’ of ‘verandering’. De titel verwijst niet enkel naar de renovatie van Henry Van de Veldes monument, maar ook naar de manier waarop architectuur in verandering is, en fotografie en architectuur op elkaar inwerken. Veel materiaal uit Konrads tentoonstelling is gerecycleerd. Konrad recupereerde zelfs vier enorme glazen ramen van het iconische CBR-gebouw in Brussel, ontworpen door architecten Constantin Brodski en Marcel Lambrichs, en stelde ze op in het museum. De installatie van de spiegelglazen creëert een caleidoscopisch beeld waarin fotografie, architectuur en toeschouwers elkaar weerspiegelen. Fotografie als een venster naar de wereld: het is meer dan symbolisch. Aglaia Konrad heeft oog voor esthetiek, maar laat ook een bijzonder ruimtelijk inzicht zien en een groot bewustzijn rond architectuur en stedelijke inrichting.

Mehdi-Georges Lahlou, Galerie Transit, Mechelen

Mehdi-Georges Lahlou werkt rond het lichaam en zijn representaties in de media, de geschiedenis en de collectieve verbeelding. Bij Galerie Transit stelt hij nieuwe sculpturen voor, gemaakt uit brons, keramiek en bewerkte historische foto’s. Voor het eerst toont hij alleen werken in zwarttinten. Lahlou gebruikt zelfportretten, minimalistische structuren of andere bekende kunsthistorische vormen, om vervolgens de representatiecodes die eraan gelinkt zijn te kapen en volledig om te buigen. Door eenvoudige of traditionele voorwerpen en symbolen in een andere context te plaatsen, creëert hij dubbelzinnige maar fascinerende beelden. Birds of Paradise (2022) bijvoorbeeld bestaat uit acht op elkaar gestapelde hoofden bedekt met houtskool. Het werk doet denken aan een totempaal, en is versierd met gedroogde paradijsvogelbloemen. Terwijl de totem bij de inheemse bevolking van de noordwestkust van Amerika dient om voorouders te herdenken, symboliseren de op elkaar gestapelde hoofden een geheugen dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. De bloemen wijzen dan weer op levendigheid en regeneratie. De matzwarte afwerking van de paal roept vragen op over etniciteit, verlangen, fetisj en zelfrepresentatie, vooral omdat de hoofden geboetseerd zijn naar het model van de kunstenaar. De titel Looking for Simurgh komt uit De samenspraak van de vogels (1177), een gedicht van de Perzische dichter Attar van Nishapur, dat spreekt over thema’s als zelfaanvaarding en onderlinge verbondenheid.

Charlie De Voet, Barbé Urbain Gallery, Gent

Het werk van Charlie De Voet getuigt van een grote eenvoud en schoonheid. De kunstenaar beeldhouwt met olieverf en doet dat op een voorzichtige en experimentele manier. Soms smelt hij lagen verf samen tot kleurrijke rimpelingen, dan weer laat hij een laag van het doek over het kader glijden of snijdt hij een stukje opgedroogde verf van zijn drager om dat elders te hergebruiken. Hij werkt niet met zuivere kleuren, maar vermengt lichte en donkere tinten nat-in-nat, rechtstreeks op het doek. De Voet creëert zowel grootse, ogenschijnlijk monochrome schilderijen waarvan de meditatieve kracht aan Rothko doet denken als speelse installaties die het midden houden tussen schilderij en sculptuur. De solotentoonstelling van De Voet bij Barbé Urbain is een apotheose van zijn praktijk van de afgelopen vijf jaar. Een indrukwekkend werk is A Painting (About Visual Confinement) As an Arbitrary Symphony from the Luna Park (2022). Geïnspireerd door de rijen van speelautomaten en de gekleurde lichten in een Japanse speelhal, schilderde De Voet zestien rechthoekige panelen in diverse kleuren en liet het toeval de volgorde en het ritme bepalen. Daartegenover zien we een doek waarop een naakt, zittend lichaam is geschilderd. Het doek zelf is over een stoel gedrapeerd waardoor het lichaam slap en tweedimensionaal oogt. Een zelfportret, zo blijkt uit de titel. Het werk illustreert de manier waarop De Voet speels­heid en kwetsbaarheid probleemloos combineert.

Bernd & Hilla Becher, Konrad Fischer Galerie, Düsseldorf

Het fotografenduo en kunstenaarskoppel Bernd en Hilla Becher raakte vanaf 1959 gefascineerd door industriële architectuur. Met hun strikte, objectieve stijl documenteerden en classificeerden ze onder meer wikkeltorens, hoogovens, watertorens en gastanks. Bekend zijn hun typologieën van gebouwtypes die ze steeds presenteerden op meerdelige panelen in reeksen van 9, 12 of 15 foto’s. Het bouwmateriaal was altijd van belang, maar nu wordt één materiaal voor het eerst ook de focus van een tentoonstelling: beton. Met 39 foto’s op groot formaat en twee exemplarische typologieën, toont Konrad Fischer Galerie een reeks bekende foto’s van voornamelijk uit beton geconstrueerde industriële gebouwen. Het gaat om bouwwerken uit Duitsland, Groot-Brittannië, België, Luxemburg, Frankrijk en de Verenigde Staten. De diversiteit van de industriële vormen komt naar voren, maar ook de enorme variëteit, de toepasbaarheid van beton en zijn brede expressieve kracht, gaande van middeleeuwse forten en bunkers tot slanke torens of tempelgebouwen. Bernd en Hilla Becher maken tijdloze beelden van alledaagse, vaak functionele gebouwen. Hun werk heeft een grote artistieke waarde, maar is evenzeer belangrijk vanuit architectuurhistorisch of wetenschappelijk oogpunt. De Bechers worden beschouwd als voortrekkers van de conceptuele fotografie en van de conceptuele kunst in het algemeen.

Kamala Ibrahim Ishag, Serpentine Galeries, Londen

Voor het eerst heeft de internationaal gerenommeerde kunstenaar Kamala Ibrahim Ishag een solotentoonstelling in Londen. In haar werk verbeeldt ze aardse en spirituele landschappen, en geschiedenissen van de Soedanese beeldcultuur. Een grote kracht spreekt uit Blues for the Martyrs (2022). Het blijkt een hommage te zijn aan de honderden jonge mensen die met geweld werden gedood tijdens een vredevolle sit-in in 2019, een gebeurtenis die nadien bekend is geworden als het Khartoum Massacre. Ishag schildert de gezichten van de jonge overledenen als bladeren die groeien in bomen. De kunstenaar verwierf bekendheid met haar schilderijen over de cyclische levensstroom en gemeenschappelijke vrouwelijke ervaringen. Ze was een van de eerste vrouwen die afstudeerde aan het College of Fine and Applied Arts in Khartoum. In de jaren 1970 en 1980 leidde ze de Crystalist Group, kunstenaars die zich afzetten tegen de mannelijke en sterk op identiteitspolitiek gerichte blik van de Khartoumse kunstschool. Het zogenoemde crystalism pleitte voor een nieuw esthetisch model gericht op diversiteit, transparantie en existentiële theorie. De groep vatte het universum op als een kristallen kubus: transparant maar altijd in verandering, afhankelijk van de positie van de toeschouwer. Ishag laat zich inspireren door vrouwenlevens, door de genezende Zar-ceremonieën, door planten en verhalen van haar moeder en grootmoeders, maar ook door de schilderkunst van William Blake en Francis Bacon.

Nancy Spero, Frith Street Gallery, Londen

In de jaren 1960 raakte de Amerikaanse kunstenaar en activist Nancy Spero enorm geraakt door beelden van de Vietnamoorlog. In haar reeks The War Series veroordeelt ze de Amerikaanse agressie. Vanaf dan wijst ze verf op doek af als ‘te heroïsch’ en creëert ze enkel nog werken op papier. Eerst integreert ze nog fragmenten van poëzie van Antonin Artaud in haar schilderijen, maar nadien zal ze ook tekst afzweren. Ze ontwikkelt het idee dat beelden haar een soort hiërogliefentekens kunnen verschaffen en werkt een heel eigen vormentaal uit. De tentoonstelling Dancers & Goddesses focust op de periode tussen 1984 en 1996, de jaren waarin Spero’s lexicon van ‘de vrouw als protagonist en held’ tot bloei komt. Zo wordt Picasso and Fredericks’ of Hollywood (1990) getoond, een tweedelig werk waarin Spero een vrouw in ondergoed uit een advertentie van een lingeriemerk plaatst naast een Mexicaans beeldje dat een geboorte voorstelt, en een kubistisch vrouwenlichaam ontworpen door Picasso. Elk van deze figuren verschijnt meerdere keren in verschillende kleuren in hetzelfde werk, waardoor het geheel iets absurds krijgt. Drie decennia lang gebruikte en hergebruikte Spero een vierhonderdtal beelden van vrouwen afkomstig uit de kunstgeschiedenis, de media en de mythologie. Atleten, rouwenden, dansers en godinnen: met haar pantheon van vrouwen uit alle lagen van de bevolking herdacht ze de traditie van het afbeelden van mannen als helden.

Mathieu Kleyebe Abonnenc, La Loge, Brussel

Sinds haar oprichting in 2012 staat La Loge garant voor een uitdagend en bijzonder evenwichtig tentoonstellingsprogramma. Met In the Womb of the Glass Ship is er andermaal een parel van een expo te zien. Kunstenaar Mathieu Kleyebe Abonnenc voert je met een nieuwe geluidsinstallatie mee in een beklijvend relaas dat het werk van de Guyanese auteur Wilson Harris en de tekst The Music of Living Landscapes als uitgangspunt neemt. Abonnenc is een kunstenaar, onderzoeker, tentoonstellingsmaker en filmprogrammator die onderwerpen uitdiept die door de (post)koloniale geschiedenis vaak worden verwaarloosd. Thema’s als afwezigheid, achtervolging en de representatie van geweld lopen als een rode draad doorheen zijn werk, waarin hij ons ook confronteert met het gewelddadige karakter van officiële verhalen en archieven. Via methodieken die hij ontleent aan de sociale- en natuurwetenschappen construeert hij nieuwe verhalen die het midden houden tussen bewijs en fictie. Voor het project in La Loge werkte hij nauw samen met muzikant Thomas Tilly. Die staat vooral bekend voor zijn field recordings en experimenten waarbij hij de microfoon en de luidspreker als belangrijkste instrumenten uitspeelt.

Nástio Mosquito, CC Strombeek

Zijn opleiding als cameraman en filmregisseur ruilde Nástio Mosquito al snel in voor een artistieke praktijk waarin muziek, video, installaties en performance op onmiskenbaar persoonlijke wijze samenkomen. Hij wordt internationaal geprezen om zijn oneerbiedige en provocerende performances, waarbij hij vaak de rol van een onvoorspelbare showman aanneemt, en karakters neerzet als presentator, zanger, acteur of theaterproducent. Geïntrigeerd door het potentieel en de specificiteiten van verschillende verbale, muzikale en visuele taalvormen, creëert de kunstenaar boeiende publieke performances waarin politiek en entertainment complementaire aspecten worden in een unitair artistiek programma. In CC Strombeek brengt hij deze maand met THEY THE THEM ARE WE een conversatie/interview en interdisciplinair samenwerkingsproject dat hij samen met The Individual Army team initieerde. De formats nemen verschillende vormen aan, maar focussen vooral op luisterervaringen en visuele samenwerkingen. Voor het project sprak de kunstenaar de afgelopen maanden met jongeren uit de buurt. Het resultaat van deze interviews wordt gepresenteerd in het cafetaria van het cultuurcentrum.