Expo in vogelvlucht HART 231

Pieter Jennes

Pieter Jennes behoort samen met Bendt Eyckermans, Charline Tyberghein en Bram Demunter tot een nieuwe generatie kunstenaars die de schilderkunst vooropstelt. Jennes’ persoonlijke stijl wordt vergeleken met die van Vlaamse schilders uit de jaren 1920, zoals Jean Brusselmans en Gustave De Smet. De kunstenaar combineert verschillende technieken en patronen voor zijn mensachtige of dierlijke figuren, en speelt met schaduwen en perspectiefwerking. Zijn afgevlakte composities contrasteren daardoor fel met de dikke, tastbare lagen verf op zijn doeken. Be-Part in Kortrijk presenteert een solotentoonstelling met ongeveer twintig schilderijen, tien tekeningen en een ruimtelijke installatie in textiel. Een inspiratiebron voor de nieuwe reeks is de Bulldozer Exhibition, een onofficiële tentoonstelling die plaatsvond op 15 september 1974 op een braakliggend terrein in het Bitsa Park in Moskou. Non-conformistische avant-gardekunstenaars uit Moskou en Leningrad stelden werk tentoon, maar een grote politiemacht, verkleed als groenarbeiders, maakte een abrupt einde aan de presentatie en vernielde de meeste kunstwerken met bulldozers en waterkanonnen. Jennes verbeeldt de gebeurtenis niet letterlijk, maar gebruikt ze als vertrekpunt om te associëren, te experimenteren en te abstraheren. Andere bronnen van inspiratie voor deze reeks zijn folklore, fantasierijke kinderverhalen en de cinema van David Lynch en Werner Herzog.

Fiona Rae

Al ruim dertig jaar werkt Fiona Rae aan een abstract universum, gevuld met verwijzingen naar de moderne en hedendaagse schilderkunst, de popcultuur en digitale technologie. Popmotieven of gebaren die eigen zijn aan het abstract expressionisme keren terug in haar werk, en tegelijk ontwikkelt ze een aparte en vernieuwende beeldtaal. Rae werd geboren in Hong Kong en woont en werkt in Londen. Samen met Damien Hirst, Gary Hume en Sarah Lucas maakte ze deel uit van de Young British Artists, een groep die zorgde voor een heropleving van de Britse kunstscene in de jaren tachtig en negentig. De selectie in Galerie Nathalie Obadia in Brussel belicht de evolutie van Rae’s werk in de periode van 2015 tot 2021. In de series Greyscale, Figure en Pastel herkennen we etherische sprookjesfiguren of stripfiguren die opgaan in donkere of lichtere achtergronden. De werken evolueren haast dramatisch van licht naar donker. Op de tweede verdieping toont de galerie schilderijen uit de Abstract-serie, de recente Word-serie en een selectie werken op papier. De schilderijen zijn meer uitgepuurd en vertegenwoordigen een streven naar volledige abstractie. Binnen de Word-serie zien we verwijzingen naar Shakespeare, films en animatie, metafysische poëzie en popmuziek. De titels van de schilderijen zijn rechtstreeks over het oppervlak van het doek geschilderd, en de letters en zinnen verschillen in leesbaarheid en duidelijkheid. De talen van kunst, literatuur en populaire cultuur lijken hier in elkaar over te vloeien.

Groepstentoonstelling Radiator

In 2013 bezette het Gentse kunstenaarscollectief Smoke & Dust een verlaten lasfabriek en doopte die om tot 019. De fabriek bevindt zich op de Oude Dokken, een wijk in Gent waar vroeger havenindustrie gevestigd was maar die nu volop herbestemd wordt. Smoke & Dust zag de fabriek als hun ‘negentiende project’, en gaandeweg werd 019 een begrip in de omgeving. De eerste jaren vormde het gebouw het middelpunt van de activiteiten van het collectief, maar ondertussen heeft hun programma zich voornamelijk naar de openbare ruimte verplaatst. De site waar 019 zich bevindt is ondertussen volledig gegentrificeerd tot een woonwijk. Hoe kan het kunstencentrum de nieuwe ontwikkelingen in de wijk ondersteunen en aanvullen? Op die vraag probeert de tentoonstelling Radiator een mogelijk antwoord te geven. Kachels en verwarmingssystemen nemen een groot deel van de tentooonstellingsruimte in: het zijn concrete metaforen voor het samenbrengen van mensen. Ze maken deel uit van Atlas of Ovens, een project van Clémentine Vaultier, Ciel Grommen en Maximiliaan Royakkers. Zij onderzoeken hoe warmtecontainers niet alleen materie kunnen transformeren, maar ook onze relaties met gemeenschappen en gebieden. Welk verwarmingssysteem er werkt, wisselt om de zoveel tijd, waardoor de warmtebron gedurende de winter van plaats verandert. Radiator bevat ook werk van Fan Collective, Koenraad Dedobbeleer, Nicolas Deshayes, Ilke Gers, Olivier Goethals, Maria Gondek, Eline Harmse, JIJ’S, Oscar Tuazon, Thomas Min & Egon Van Herreweghe en Bert Villa.

Rabih Mroué

Rabih Mroué is een gelauwerd theatermaker, regisseur en kunstenaar. Hij is medeoprichter van het Beirut Art Center, werkte vijftien jaar lang als schrijver en regisseur voor de Libanese zender Future TV en woont sinds 2013 in Berlijn. Mroué maakt monumentale videowerken, schetsen, geluidswerken en collages van krantenknipsels, waarin hij onderzoekt hoe beelden uit conflictgebieden in de media gebruikt worden en hoe die onze perceptie beïnvloeden. Hij stelt vragen over de rol van de auteur en plaatst een pluralistische kijk op het verleden voorop. De solotentoonstelling in Extra City brengt een tiental werken samen, met centraal in de ruimte van de voormalige dominicanenkerk het imposante videowerk Images Mon Amour. Het verwijst naar Hiroshima Mon Amour (1959) van regisseur Alain Resnais en scenarioschrijver Marguerite Duras, de film die wordt beschouwd als een van de beginpunten van de nouvelle vague, onder meer vanwege de niet-lineaire opbouw: heden en verleden, werkelijkheid en fantasie lopen in elkaar over. In het videowerk zien we een aaneenschakeling van beelden van ruïnes, mensen die een catastrofale situatie proberen te ontvluchten en stilstaande transportmiddelen die niet langer in gebruik zijn. Veel van de beelden komen uit Midden-Oosterse kranten die berichtten over de Israëlisch-Libanese oorlog van 2006, de start van de Arabische Lente in de regio in 2011 en de oorlog in Syrië. Mroués solotentoonstelling roept vragen op over collectieve herinneringen, maar evenzeer over collectief geheugenverlies.

Tarek Atoui

Tarek Atoui creëert geluidsinstallaties en performances, en combineert een zintuiglijke benadering met historisch, antropologisch, etnologisch en musicologisch onderzoek. De tentoonstelling Waters’ Witness in Mudam in Luxemburg en in het omliggende Park Dräi Eechelen bevat installaties uit Atoui’s langdurige onderzoeksproject I/E en ingenieuze, originele muziekinstrumenten. Binnen het kader van I/E documenteert Atoui de geluiden van de havens in Athene, Abu Dhabi, Singapore, Porto en zijn geboortestad Beiroet. Om de geluiden vast te leggen van de zee, de dokken en materialen als metaal, steen en hout, gebruikt hij uiteenlopende opnametechnieken: geluidskabels onder water of microfoons tussen opeengestapelde industriële stalen balken. Bij de audiofragmenten uit Athene en Abu Dhabi toont Atoui respectievelijk marmeren blokken en stalen balken. De materialen dienen als landschapselementen maar evengoed als dragers die geluid overbrengen wanneer je ze aanraakt. De bezoeker kan bijzondere instrumenten bespelen, die klinkende namen kregen als The Litophone (2014), The Rotator (2019) of The Disharmonica (2019). Atoui beschouwt geluid als een katalysator voor menselijke interactie. Voor zijn installaties en performances werkt hij nauw samen met andere musici, onderzoekers en instrumentenbouwers. Waters’ Witness maakt ruimte, geluid en objecten fysiek en zintuiglijk waarneembaar, en zet aan tot gelaagde associaties, herinneringen en reflecties.

Groepstentoonstelling A Gateway to Possible Worlds

Sciencefiction overstijgt de scheidslijnen tussen wetenschap, ethiek en politiek en werpt een ‘externe’ blik op de mensheid en haar uitvindingen. Ze daagt het dominante politieke discours uit, belichaamt verschil, politieke utopie en een diepgaande vernieuwing van onze perceptie: dat is de insteek van A Gateway to Possible Worlds. De tentoonstelling in Centre Pompidou in Metz wil sciencefiction herwaarderen, niet als genre an sich maar als een instrument voor mogelijke verandering. De expo brengt ongeveer tweehonderd werken samen van beeldend kunstenaars, schrijvers, architecten en filmmakers, van de late jaren 1960 tot nu. We zien kopstukken zoals Tetsumi Kudo en Peter Hutchinson naast jongere kunstenaars waaronder Heather Dewey-Hagborg, Max Hooper Schneider, Renaud Jerez, Josh Kline, Josèfa Ntjam, Aïcha Snoussi en Anna Uddenberg. Een grote diversiteit van huidige maatschappelijke thema’s komt aan bod, waaronder ultrakapitalisme, nieuwe vormen van panopticisme en totalitarisme, kolonialisme, ecologische rampspoed en menselijke veroudering. Bewegingen die de status quo uitdagen krijgen hier alle ruimte, denk aan het afrofuturisme, het cyberfeminisme en de cyberpunk. We leren ook werk kennen uit recentere bewegingen zoals het ‘sinofuturisme’, naar voren geschoven door kunstenaars als Lawrence Lek, Lu Yang en Sin Wai Kin, en het ‘Gulf Futurism’, getheoretiseerd door kunstenaars Fatima Al Qadiri en Sofia Al Maria.

Nan Goldin

Nan Goldin staat bekend om haar openhartige en tedere foto’s van intimiteit en relaties, het wilde nachtleven en de strijd tussen verslaving en onafhankelijkheid. Moderna Museet stelt haar werk tentoon op de manier die aansluit bij de wijze waarop Goldin dat zelf deed in het begin van haar carrière in de jaren 80: via diavoorstellingen met meerdere projectoren en een eclectische soundtrack, weliswaar in New Yorkse underground clubs en op filmfestivals. Voor This Will Not End Well ontwierp architect Hala Wardé zes grote donkere ruimtes, afgestemd op de noden van elke slideshow of film. De zes getoonde werken bevatten samen duizenden foto’s die Goldin nam in de afgelopen vijftig jaar. In de reeks The Ballad of Sexual Dependency (1981–2022) documenteert Goldin haar bohemien vriendenkring en hun leven in Provincetown, Lower Manhattan, Berlijn en Londen. Memory Lost (2019–2020) belicht dan weer verschillende aspecten van drugsverslaving en de donkere kanten van ontwenning. De reeks vertrekt vanuit Goldins eigen leven: na een operatie kreeg ze de verslavendmakende pijnbestrijder OxyContin voorgeschreven. De kunstenaar werd een van de miljoenen Amerikanen die verslaafd raakten. Ondertussen voert ze al jaren strijd tegen de Sacklers, de eigenaars van het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de opiatencrisis in de VS. Deze indrukwekkende retrospectieve zal de volgende jaren doorreizen naar Amsterdam, Berlijn en Milaan.

Zanele Muholi

De internationaal gerenommeerde Zuid-Afrikaanse fotograaf en activist Zanele Muholi documenteert en viert in hun werk de zwarte lgbtqia+-gemeenschap. Muholi omschrijft zichzelf als een visuele activist en ziet de camera als een instrument om het hoofd te bieden aan onrecht en het recht te zetten. Hun werk ontstaat steeds in samenwerking met hun onderwerpen: de setting, kleding en pose worden bepaald in samenspraak met de geportretteerde. Momenteel presenteert het Maison Européenne de la Photographie een grote retrospectieve met oude en nieuwe reeksen, samen goed voor meer dan tweehonderd foto’s en video’s, naast archiefmateriaal. Van de iconische serie Faces and Phases (2006-heden), die meer dan vijfhonderd foto’s telt, toont het MEP een honderdtal afgedrukte beelden en een diavoorstelling. De reeks is een collectief portret dat de levens van zwarte lesbiennes, transgender personen en gender-non-conformisten in Zuid-Afrika fêteert, herdenkt en archiveert, en tegelijk de onderlinge diversiteit van elke gemeenschap benadrukt. De foto’s hanteren allemaal hetzelfde kader en dezelfde belichting, en we zien figuren terugkeren in verschillende fases van hun leven. Soms richt de kunstenaar de lens op zichzelf, waardoor die de toeschouwer uitnodigt het beeld van zwarte vrouwen in de geschiedenis te bevragen. Somnyama Ngonyama (2012-heden) is een serie zelfportretten waarin Muholi historische personages en archetypes nabootst. Achteraf verhoogt de kunstenaar het contrast in de beelden extreem, wat hun huid extra donker en glanzend doet ogen. De titel van de reeks is niet voor niets ‘Heil aan de Duistere Leeuwin’ in het Zoeloe.