HISK
Naar goede gewoonte opent het HISK rond het einde van het jaar zijn deuren voor het grote publiek. Jaarlijks organiseert deze postgraduaatsopleiding in Gent dan een tentoonstelling die het werk van de laureaten samenbrengt. Werd die afgelopen jaar nog volledig in handen genomen door de kunstenaars zelf, dan is het dit jaar HISK-curator Daniella Géo die de zaak in goede banen leidt. Dat doet ze onder de noemer An Island of Multiple Bridges. De bottleneck bij tentoonstellingen met residenten van een instelling is vaak dat hun individuele praktijken niet noodzakelijk raakpunten hebben. Maar Géo wil benadrukken hoe elk van de kunstenaars onderdeel is van de wereld en daarop reageert met zijn/haar werk. Tussen de eilandjes waarop ze zich bevinden, kunnen dus toch bruggen geslagen worden. Een van de bruggen tussen een aantal laureaten lijkt alvast het bewegende beeld dat in verschillende praktijken terugkomt. Benieuwd of we nog andere, bijvoorbeeld inhoudelijke, bruggetjes kunnen ontdekken.
Tot 15 december in HISK. www.hisk.edu
CIVA
Als architecten niet stereotiep worden afgebeeld met een rolkraagpull en Le Corbusier-brilletje, dan doet men hen soms af als volwassenen die nog met blokjes spelen. CIVA, het museum en archiefcentrum voor architectuur in Brussel, onderzoekt met de expo Architects at Play de notie van de homo ludens en hoe die architecturaal wordt vertaald. De expo staat stil bij thema’s zoals kindertijd en opvoeding en de kracht van de verbeelding om nieuwe werelden vorm te geven. Het parcours gaat van speeltuinen en doolhuizen, over hutten en arken, tot het New Babylon van Constant. Met case-studies van Robberecht & Daem, Aldo Rossi, Aldo Van Eyck, Buckminster Fuller en vele anderen.
Tot 9 februari in CIVA. www.civa.brussels
Harun Farocki
Kunstenaar, schrijver en filmmaker Harun Farocki liet een oeuvre van meer dan honderd films en installaties na, toen hij in 2014 op 70-jarige leeftijd in de buurt van Berlijn overleed. Nadat hij wegens ongewenste politieke activiteiten met een aantal kompanen van de filmschool in Berlijn geschopt was, maakte hij essayistische films rond politieke en sociale thema’s – zo legde hij de macht van het beeld bloot. Hij infiltreerde in trainingsseminars voor managers, toonde het mechanisme achter shoppingcenters, of keek hoe videogames gebruikt worden om Amerikaanse militairen te trainen. Vaak gebruikte hij bestaand beeldmateriaal, zoals de opnames van bewakingscamera’s in gevangenissen of de beelden van de revolutie in Roemenië die demonstranten de wereld in stuurden vanuit de door hen bezette staatstelevisiestudio. “Je moet niet zoeken naar nieuwe beelden, maar de bestaande beelden zo bewerken dat ze nieuw worden,” aldus Farocki. Het Harun Farocki Institut stelde voor Krieg in Hasselt een programma samen met vondsten uit zijn archief.
Tot 20 december in Krieg. www.krieggallery.art
Theaster Gates
Weinig kunstinstellingen hebben zo’n gecontesteerd verleden als het Haus der Kunst in München. Het museum dat in 1937 werd geopend, is hét schoolvoorbeeld van nazi-architectuur en was dan ook een puur staaltje propaganda. Naar dat loodzware verleden verwijzen heel wat kunstenaars die er tentoonstellen. Dat is ook het geval met de Amerikaanse kunstenaar/activist Theaster Gates, bekend voor zijn stedenbouwkundige projecten waarvoor hij hele gemeenschappen weet te mobiliseren om verloederde panden terug tot leven te brengen. In München stelt hij twee grote paviljoens voor met vitirines met diverse beeldhouwwerken, foto’s en documenten die het leven binnen de Afro-Amerikaanse gemeenschap in beeld brengen. In de Archive Gallery brengt hij de platencollectie van de atleet Jesse Owens die – tot afgrijzen van Hitler – verschillende gouden medailles in de wacht sleepte op de Olympische Spelen van Berlijn in 1936. De Spelen zelf werden door Leni Riefensthal vereeuwigd in de propagandafilm Olympia die Gates hier van antwoord voorziet door haar racistische vormtaal te deconstrueren.
Tot 19 juli in Haus der Kunst. www.hausderkunst.de
Leyla Aydoslu
Het werk van Leyla Aydoslu (1987, woont en werkt in Gent) situeert zich ergens tussen schilderkunst, beeldhouwkunst, installatie en assemblage. Ze voegt verschillende, dikwijls architecturale, elementen en materialen – zoals houten latten, ruiten, isolatieplaten, in mallen gegoten gips, betonijzer, maar ook tape en karton – samen tot driedimensionale sculpturen en installaties. Die refereren niet aan bestaande objecten, maar zijn louter het resultaat van een zoektocht naar stabiliteit, sterkte en evenwicht. “Ik vermijd een herkenbare vorm, maar ook vorige oplossingen om een sculptuur op te bouwen. Ik zie het als een aftasten van grenzen, ook fysieke: hoe groot of precair kan iets zijn zonder dat het valt,” zei ze daarover in 2014 in HART. Hoewel Aydoslu – die schilder is van opleiding – recent ook weer een aantal werken voor aan de muur maakte, zijn het in de eerste plaats haar sculpturen in relatie tot de ruimte die tot de verbeelding spreken. Speciaal voor de ruimte van P/////AKT in Amsterdam maakte ze in situ een nieuwe installatie.
Tot 22 december in P/////AKT. www.pakt.nu
Trevor Paglen
Het Barbican Centre in Londen – een soort stad binnen de stad – vierde onlangs onder grote mediabelangstelling het feit dat vijftig jaar geleden de eerste inwoners introkken in het complex. Als de brutalistische stijl waarin het centrum is opgetrokken lange tijd symbool stond voor naoorlogse, deprimerende schaarste krijgt de stroming – met de nodige vertraging – eindelijk het respect dat het verdient. In het gelijknamige, culturele centrum loopt momenteel een expo van Trevor Paglen. De Amerikaanse kunstenaar is bekend voor de manier waarop hij graaft in onze hedendaagse technologische cultuur van ‘mass surveillance’ en oorlogsvoering via drones. Dat is voor zijn project in Barbican niet anders. Hij toont er ongeveer 30.000 afgeprinte foto’s die hij voornamelijk bij elkaar heeft gesprokkeld via ImageNet, een publieke database. Die afbeeldingen worden voordien ingedeeld in categorieën, waarvan sommige behoorlijk problematisch. Zoals wanneer u het woord ‘bad person’ of ‘debtor’ intypt. Wat eigenlijk een neutrale zoekmachine zou moeten zijn, blijkt een bijwijlen behoorlijk controversieel en politiek geladen project dat niet vrij is van vooroordelen en ideologische verborgen agenda’s.
Tot 16 februari in Barbican. www.barbican.org.uk