Een impressionante beeldenmaker
Een schilder die geen schilderijen maakt. Jannis Kounellis blijft wel een onvolprezen schepper van dramatische beelden. In de 18de-eeuwse, prestigieuze ruimtes van de Parijse muntslagerij nam de Grieks-Italiaanse kunstenaar ruim een maand zijn intrek. "Ik kom met lege handen naar Parijs, als een oude schilder", stelde de nu 80-jarige schilder die in Rome woont. Zijn installaties grijpen de toeschouwers bij het nekvel omdat Kounellis hun niet enkel een plastische ervaring maar ook een sensoriële, auditieve, emotionele reis aanbiedt. Daarom is het zo jammer - bijna publieks- en artiestonvriendelijk - dat La Monnaie de Paris artiesten maar een verblijf van 7 weken gunt en de tentoonstelling al sluit, voordat ze goed en wel geopend is.
Bovendien is deze uitstalling van Kounellis een immense krachttoer. Al in de eerste zaal staan een tiental reusachtige schildersezels waarop grote dubbele stalen platen. Platen die altijd de afmetingen van een eenpersoonsbed hebben. Op de achterzijde staan data geprint: geboortedata van schilders die Kounellis bewondert. Het is een klein maar niet onbelangrijk detail, zoals zo vaak bij de kunstenaar. Bij die ezels staan twee britsen op een tapijt van nagels: de ene brits is een platte kooi waarin ratten rondkruipen en dollen. Op de andere brits wordt tweemaal per uur een honderdtal vuurtjes aangestoken. Alle ingrediënten van het werk van Kounellis zijn aanwezig: sterke beeldentaal via materialen, vuur, metaal, geur, steenkool, hout, messen, … Niettemin is het geen retrospectieve maar een herinterpretatie van oud werk gecombineerd met nieuwe vormen en plaatsing.
Telkens weer komt bij Kounellis het thema ‘Mens-in-gevaar’ bovendrijven. Kounellis die zelf zijn geboortestad Pireus ontvluchtte, is een doorwrochte humanist. De britsen – alweer – met liggende cilinders waarin sneden zijn geperforeerd, worden half toegedekt met legerdekens. Zware, zwarte mantels hangen ruw aaneengenaaid aan vleeshaken. Een schijnbaar lichter werk is het rozige schilderij dat hij in 1972 bij de geboorte van zijn zoon maakte: ‘Da inventare sul posto’ zet op een roze, geborstelde achtergrond een partituur van La Pucinella van Stravinsky. Op de tentoonstelling komt een cellospeler die partituur spelen en improviseert een ballerina daarop een choreografie. De pointes van de danseres – en de verminkte voetjes daarin – leggen een link met de scherpe mensen elders op de tentoonstelling. Angst, somberte, macht, donkerte, maar ook troost, hoop en vooral menselijkheid. De tentoonstelling sluit – met een mooi beeld van de kamer en enfilade – af met een werk uit 1969. Een bord met in krijt geschreven ‘Libertà o Morte.’ Een brandende kaars doet de letters vervagen. Zijn kunstenaars visionair? ‘σας ευχαριστώ’ Jannis Kounellis, Grazie. Dank u.
Eliane VAN DEN ENDE
Dit artikel is digitaal nog niet volledig beschikbaar. We werken aan ons archief.
