Alles over kunst

Gleanings  GLEAN NL 3

Expo

Karlo Kacharava in het S.M.A.K.

Wolfram  Vandenbergen

Praktische info

Karlo Kacharava, Sentimental Traveller, tot 14 april 2024, S.M.A.K., Gent, smak.be

Binnen de muren van het S.M.A.K. wacht het oeuvre van een van Georgiës meest belangwekkende kunstenaars op een ontdekking door het publiek. Karlo Kacharava (1964–1994) was schilder, maar ook dichter en kunstcriticus. Pronkstuk op de expo is een olieverfschilderij uit 1988, General, Für Helena, een ode aan Helena Lundberg, de vriendin van de schilder. De schilderijen en de werken op papier schetsen samen met een documentaire en foto’s van Kacharava’s leven, een beeld van een avant-gardistische, internationaal opererende kunstenaar die op jonge leeftijd overleed. Dat leven was zichtbaar getroebleerd en fundamenteel doordrenkt van een complexe relatie met vrouwen: zijn moeder, zijn geliefden uit verschillende landen, zijn ingebeelde dochter. Kacharava’s relatie als man, vader, zoon en minnaar tot deze vrouwen staat centraal in zijn werk.

Tussen de ‘elfachtige’ vrouwelijke wezens verschijnt Kacharava vaak zelf: een volwassen man gekleed in een lange al of niet versierde mantel, met zwarte baard en hoed. Zijn verhouding tot het vrouwelijke krijgt een metafysisch, zelfs sprookjesachtig karakter, waarin de schilder een reeks ongrijpbare vrouwelijke figuren naar voren brengt, die op een vreemde manier direct oogcontact met de toeschouwer vermijden. Hijzelf staat steevast als pater familias, flaneur of generaal tussen de vrouwenfiguren in, in een typisch patriarchale houding, confirmatie vragend voor zijn mannelijk privilege.

Kacharava nestelde zich in een internationaal opererende literaire context. Er zijn literaire quotes en zelfs kleine boodschappen verwerkt in de schilderijen. Die zijn bestemd voor individuen die hij leerde kennen in de verschillende steden waar hij woonde. De schilderijen schetsen dikwijls een stedelijke omgeving, met scènes die in een sprookjesachtige sfeer baden, ze hebben ook iets onheilspellends. De statisch bevroren en kwetsbare beelden van vrouwen met roodgeverfde lippen en Manic Pixie Dream Girl-esthetiek overgeleverd aan de dreiging van de moderne stad en de bescherming door een onzekere man, doen denken aan Dostojevski’s beschrijving van figuren in duistere Russische steden zoals geëvoceerd in Aantekeningen uit het ondergrondse (1864).

Sentimental Traveller werd georganiseerd in het kader van Europalia en toont op dynamische wijze het oeuvre van een invloedrijke Georgische kunstenaar in al zijn complexiteit, subtiele nuance en rijkdom.