In het historische gebouwencomplex Adornes in Brugge loopt de tentoonstelling Woman van de Belgische kunstenaar Koen Broucke (1965, woont en werkt in het Waalse Waulsort en Oostende). De Adornes-site heeft Middeleeuwse roots: vooral de zakenman, diplomaat en ridder Anselm Adornes zou zijn stempel drukken, de Adornes-familie was afkomstig uit Genua. Adornes is nog altijd in het bezit van de familie, via de adellijke tak de Limburg Stirum, die er alles aan doet om het gebouwencomplex als historisch en cultureel erfgoed te promoten.
Een van de gebouwen is de Jeruzalemkapel, geïnspireerd op de Heilig Grafkapel in Jeruzalem, acht eeuwen terug voor de gelovige Adornes-familie een heilige stad. En in die historisch beladen plek stelt Koen Broucke nu dus tentoon. Met een thema waar de Adornes-familie zich misschien voor in het graf zou omdraaien: de male gaze of de mannelijke blik op de vrouw in de kunsten. Een thema dat nu heel actueel is - ook de schilder Karin Rieder Hanssen is er intens mee bezig - en waarover de schrijvende feministe Heleen Debruyne in de catalogus zegt: “Er schuilt een machtsonevenwicht in de blik. De mannelijke kunstenaar maakt de vrouw tot object, reduceert haar tot wat hij ziet of wil zien. Madonna, lustobject, verleidster, ideaaltype, droombeeld: u kent de stereotypen wel. Meestal is dat een fractie van wat de vrouw werkelijk is.”
Broucke heeft die male gaze gestalte willen geven met kunstwerken uit de Adornes-collectie zelf, geconfronteerd met eigen werk uit zijn eigen nu al ruim dertigjarige loopbaan: schilderijen, aquarellen, tekeningen, etsen. Hij deed dat via zes thema’s, die redelijk chaotisch in de moeilijke kapelruimte aan bod komen: Historische vrouwen, Portretten en familie, De academie en het model, Tekst en beeld, De vrouw in het landschap en Het theater. Die thematische indeling had eigenlijk niet gemoeten: je begint als toeschouwer te zoeken wat er eigenlijk niet is. Want de aloude werken uit de Adornes-collectie zijn, buiten enkele pareltjes, redelijk middelmatig, terwijl de werken van Broucke een duidelijke boodschap hebben: liefde, zij het mannelijk, voor de vrouw.
Als Broucke dus een overigens prachtige reeks Haarstudies voorstelt, en dat confronteert met La Communicante van Xavier Mellery of Jeune fille avec poupée van Constant Montald, dan besef je dat ze mijlenver van elkaar zitten. Hetzelfde met de academische naakten van Broucke versus die van Aleksandar Abramovic, Picasso en Constant Montald. Wat is de link?
Duidelijker is de portrettenreeks De Kunstmadammen van Broucke, aquarellen van vrouwenhoofden met cynisch commentaar op de kunstwereld, die de confrontatie aangaan met waarachtige male gaze-beelden van Milo Manara (soft-porno) of een rood gelakt Pretty Bond-beeld van de Chinese sterkunstenaar Huang Gang. En in het thema De vrouw in het landschap toont Broucke gewoon mooie beelden van zijn nieuwe muze Sigrid, waarbij de Baigneuses (Ploumanach) van Maurice Denis verbleken in hun gedateerdheid. Over het thema Het theater zouden we gelijkaardige dingen kunnen schrijven, de erotiek bij Broucke versus die bij Rops en anderen verschilt hevig.
Woman is duidelijk een tentoonstelling waar het thema er met de haren bij gesleurd is. Broucke is een kunstenaar die graag thematisch werkt (hij is van opleiding ook een historicus) - de reeksen rond grottenbouwers, oorlogsslagvelden, muziek en dies meer zijn ijzersterk. Maar dit is een ratjetoe, wellicht te wijten aan een selectie van werken uit een periode van 30 jaar, waarin de kunstenaar stilistisch en inhoudelijk sterk geëvolueerd is. Toch een vaut le détour, maar dan voor Brouckes eigen werk.