Koen Theys is een van de pioniers van de videokunst in Vlaanderen, maar hij is ook opgeleid als schilder en tekenaar. Iets wat hij enkel gebruikte voor de schetsen die hij van zijn video’s en installaties maakte. In de Antwerpse Keteleer Gallery toont hij nu voor het eerst schilderijen en sculpturen, onder de naam Bonfires.
Dat Koen Theys (Brussel, 1963) een van de pioniers is van de videokunst in Vlaanderen is bekend. Hij was er al mee bezig voor ‘video’ als kunstvorm erkend werd, en maakte tijdens zijn opleiding aan het KASK in Gent naam met het in stukken hakken van een (dode) herdershond, om die fragmenten te combineren met een kinderkribbe. Het was een verwijzing naar de hond van Hitler. Althans, dat leert ons de overlevering via Wikipedia, M HKA-Ensembles en andere bronnen: Theys zou door die video weggestuurd zijn op het KASK, waar hij toen studeerde.
Maar hij is ook opgeleid als schilder en tekenaar, iets wat hij enkel gebruikte voor de schetsen die hij nadien van zijn vele video- en installatieprojecten maakte. Tot vandaag. In de Antwerpse Keteleer Gallery toont hij schilderijen en sculpturen, onder de cynische naam Bonfires. Vreugdevuur wordt normaal aangestoken bij feestelijke gelegenheden, maar hier staan ze voor iets heel anders: de vuren die aangestoken worden door gele hesjes, anti-vaxers en andere mensen die willen protesteren tegen welk overheidsbeleid dan ook. Koen Theys legt er de nadruk op dat hij geen politiek statement maakt, het gaat over protesten tegen armoede, ‘een uitbarsting van ongenoegen van anonieme massa’s’, aldus de galerietekst.
Het zit gebeiteld in het hele oeuvre van Koen Theys: hij heeft een argusoog voor sociale onrechtvaardigheid, (nationalistische) bekrompenheid, misplaatste protserigheid (ook in de kunstwereld), vooringenomenheid enzovoorts. Maar hij lardeert dat in zijn video’s en installaties met een unieke vorm van sarcasme en humor, wat de kijker een subtiele schop onder de kont geeft. Zo toonde hij in 2018 in de Antwerpse OLV-kathedraal de installatie Diasporalia: twaalf matrassen in brons en bladgoud voor politieke en economische vluchtelingen, met hun schaarse persoonlijke bezittingen als trieste restanten op de dekens.
In Keteleer Gallery gaat het dus om schilderijen (de eerste die hij maakte – of misschien zag ik ze nooit), met oilsticks en aquarel, en sculpturen in apoxy en epoxy, die draaien om de ‘malfires’ die in onze almaar meer ontwrichte samenleving de kop opsteken. Koen Theys maakt er ongemeen flamboyante werken van, met bladgoudkleurige vlammen uit brandende auto’s, vuilnisbakken, autobanden, straatmeubilair en dies meer. Maar het vuurwerk smaakt zuur. En ook de kunstwereld krijgt ervanlangs: het piramidevormige Doctors af Art, gemaakt in polyurethaan, apoxy en olieverf, toont zestien artistieke figuren, van groot naar klein al naar gelang hun ‘belangrijkheid’, met hun doctoraatshoed op het hoofd, maar voor de rest geheel gefileerd en blootgesteld, tot hun ingewanden toe.
Het is een bijtende kritiek op het omstreden doctoraat in de kunsten, dat niet altijd de besten ‘beloont’. ’Dat is het knappe aan het werk van Koen Theys: hij blijft hameren op dezelfde spijkers, maar telkens op een andere, verrassende manier. Zoals ik zei: bijtend.
