De Nederlands-Belgische kunstenaar Mark Manders (1968, woont in Ronse) nam een tijdje zijn intrek in de post-brutalistische Woning Van Wassenhove in Sint-Martens-Latem. Hij gebruikte ze als leefruimte en atelier. Toen trok hij de deur dicht, wat achterblijft is The Absence of Mark Manders: een tentoonstelling te bezoeken na reservatie om de intieme beleving van de erfgoedwoning te garanderen. De radicaal opgevatte privé-woning van glas, beton en hout is begin jaren zeventig door architect Juliaan Lampens ontworpen voor vrijgezel en leraar Albert Van Wassenhove, die er tot zijn overlijden in 2012 woonde. Het nabijgelegen Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle organiseert er al enkele jaren residenties en tentoonstellingen.
‘Mijn enige criterium is dat het werk ook stand moet houden in een supermarkt of bij Ikea. Als het daar opvalt is het voor mij interessant genoeg om het te exposeren’, zei Mark Manders in 2013 in een interview met de Nederlandse krant Trouw. Hij vertegenwoordigde toen Nederland op de Biënnale van Venetië, en in een plaatselijke supermarkt liet hij zijn sculptuur Fox / Mouse / Belt op de grond achter, tussen de winkelrekken. De post-brutalistische woning is niet meteen een supermarkt, integendeel. Het is een zeer uitgesproken omgeving, een modernistisch icoon. De kunst van Mark Manders doet het geweldig daar. Eigenlijk is al ruimschoots bewezen dat elke omgeving geschikt is voor zijn werk, of het nu een museum is of een ingang van Central Park in New York, waar de grote sculptuur Tilted Head stond.
In de woning zijn sporen van een tijdelijke bewoner achtergebleven. ‘Het doel is om het huis in perfecte staat te laten zien, terwijl sommige ruimtes ontsporen als je erop inzoomt. In deze ruimtes zit een caleidoscopisch element, alsof je in een hoofd naar binnen kijkt’, aldus Mark Manders. Foto’s, schetsen, verfpotten en ogenschijnlijk natte klei verraden dat het kantoor, het bed en de keuken zijn ingepalmd als atelier, en het sluit aan bij de verzamelzucht van Van Wassenhove. Op oude foto’s is te zien hoe ruimtes nogal volgestouwd zijn. Vandaag staat in de nagenoeg lege woonkamer een strakke stoel waar de sculptuur van een meisje aan een plank op rust, een oncomfortabele positie. ‘Het beeld ziet eruit alsof iemand is weggelopen en het niet heeft afgemaakt, maar ik loop wel op exact het goede moment weg’, lachte Manders toen ik hem een paar jaar geleden over dit beeld sprak.
Sinds 1986 werkt Manders aan Self-Portrait as a Building: een fictief gebouw, een conceptueel zelfportret. Je weet niet van wie en je ziet alleen wat de bewoner heeft achtergelaten. De tijd staat stil in zijn werk, alsof alles op hetzelfde moment is gemaakt. Wanneer hij kranten gebruikt, zijn het zelfgemaakte tijdloze kranten uit een vorig project, Notional Newspapers (2005—2018), dat bol staat van willekeurige combinaties van Engelse woorden die eenmalig worden gebruikt. Er valt geen datum op Manders’ werk te plakken. De kunstenaar lijkt inderdaad exact op het goede moment weggelopen te zijn uit de woning. Tegelijk krijg je het gevoel dat hij elk ogenblik weer kan binnenstappen, zo gaat het altijd in Manders’ tentoonstellingen.
