HART verwelkomt in haar ruimte GOWIE Parerga & Philomena. Negen solo’s aaneengeregen. Samengebracht door Hans Theys. De tentoonstellingen openen elke eerste woensdag van de maand, bij de verschijning van een nieuw HART-nummer. De tentoonstelling van Zena Van den Block is de zesde in de reeks.
De eerste werken die ik van Zena Van den Block (°1995) zag, waren een schijnbaar oubollige diavoorstelling van vakantiebeelden, gebaseerd op digitale beelden die afkomstig waren van Google Streetview, en illustraties van artikels op Wikipedia, waarbij telkens een stukje van het eigen lichaam in beeld kwam. Vandaag zijn er lenticular prints op basis van telkens drie prentbriefkaarten die zonsondergangen voorstellen, een puzzel van de Mona Lisa met een aantal verdwenen, door toeschouwers gekochte stukken, lichtbakken met uitvergrote foto’s van filmsterren die door iemand jarenlang in een portefeuille werden bewaard of collages met plastic namaak-fineer op basis van in te kleuren tekeningen van bloemen (met genummerde kleurvlakken).
We ontmoeten hier een verrassend beeldhouwster van collage-achtige beelden, die in ultimis altijd fotografe blijft, én sprokkelaarster van beelden en voorwerpen die haar om gelukkig onduidelijke redenen ontroeren of aanspreken.
Een ander mooi voorbeeld van deze attitude is de publicatie van drie boekjes met foto’s die zogezegd gemaakt werden in opdracht van een kunstenaar die Prütscher heet. De boekjes bevatten de gebruikelijke snapshots van bevreemdende, poëtische, ongemakkelijke of grappige sitiuaties in de openbare ruimte: een auto die werd bedekt met een zeil, een vreemd verkeersbord, affiches voor een verloren poes enzovoort. Foto’s die veel beginnende fotografen maken en graag maken, maar onmogelijk kunnen publiceren omdat ze weinig oorspronkelijk zijn. Tot we ze gebundeld zien in deze publicaties, geïnspireerd door de naam van de werkelijk bestaande Oostenrijkse architect en ontwerper Otto Prutscher (1880-1949), waardoor ze ineens wél als foto’s getoond kunnen worden. Een prachtige, bevrijdende verschuiving van het perspectief, vergelijkbaar met de unieke kadrering van een fotograaf.
Montagne de Miel, 1 april 2020
Voor sommige kunstenaars valt het beeld van de wereld uiteen in verschillende gestalten. Kijken ze rond zich, dan zien ze geen ononderbroken, filmisch beeld, maar een verzameling slecht aan elkaar gelaste puzzelstukken. Staan ze voor een apotheek die aan een bakkerij grenst, dan zien ze niet alleen twee verschillende neringen, maar ook een breuklijn: een positieve, gapende of uitpuilende, aanwezige ruimte, die zich tussen beide gebouwen schijnt op te houden. Overal zien ze kieren. Maakt zo’n kunstenaar een schilderij, zoals Manet of Vermeer, dan komen in dat schilderij verschillende beelden of texturen naast elkaar voor. Zijn ze beroemd, dan betekent dit dat ze ermee zijn weggekomen: dat ze erin zijn geslaagd een discontinuïteit of incongruentie vorm te geven zonder dat de toeschouwer daar aanstoot aan neemt, allicht omdat hij, zij of hen een nieuwe, eigenlijk niet bestaande samenhang over het beeld drapeert.
Voor deze kunstenaars lijkt het alsof de werkelijkheid ineengezet is door een prutser. En daarnaar verwijst ook de naam van de Prütscher-boekjes die Zena Van den Block (°1995) maakt, waarin ze foto’s publiceert van knullige ad hoc oplossingen in de openbare en private ruimte. Prutsers produceren spleten en uitstulpingen die het gangbare, gecodificeerde uitzicht van het decor waarin wij leven verstoren.
Van den Block is meticuleus. Oorspronkelijk fotografe, is ze iemand die heel behoedzaam, methodisch en nauwgezet tewerk gaat, tegelijk op een grappige manier hopend op kleine ontsporingen en foutjes bij de uitvoering. Ze heeft ook oog voor de sensuele rijkdom van het geringste verschil, bijvoorbeeld in zelfklevende folies die het uitzicht van fineer nabootsen. Of in het naast elkaar plaatsen van drie of vier verschillende soorten plastieken namaak-fineer.
We kijken naar haar werk alsof we een trap bestijgen. Op de eerste trede herkennen we het beeld van een bloem. Op de tweede trede zien we dat de bloem is samengesteld uit verschillende vlakken. Op de derde trede herkennen we de textuur van fineer. Op de vierde trede zien we dat het om namaak-fineer gaat. Op de vijfde trede zien we de minieme sporen van de verduldige huisvlijt die tot het werk heeft geleid. Op de zesde trede zien we kleine foutjes, vooral bij de naden waar de verschillende vlakken elkaar ontmoeten. Op de zevende trede, wanneer we denken boven gearriveerd te zijn, zien we stukjes nacht door de kieren priemen en beseffen we plotseling dat we zelf plat zijn en ons in een tekening van Escher bevinden: de hoogste trede blijkt de laagste te zijn.
Heel grappig, dit werk. Heel genereus. Heel duister. Heel dansend. Heel omzichtig. Een eigen wereld.
Montagne de Miel, 3 oktober 2021
