Stap deze tentoonstelling binnen en je wordt terstond aangestaard door een groep zakenmensen, even normatief als in stock photos, vervelend middelmatig maar allerminst neutraal - laat staan geloofwaardig. Het is een video van Anna Witt, een tableau vivant van zestig minuten. Naast de grote projectie staat een kleine monitor waarop de gekunstelde gelaatstrekken van de protagonisten elkaar afwisselen. Akelig geluid komt van twee andere monitors daartegenover: een vroege, onthutsende video van de hand van Koen Theys, gebaseerd op de thuisvideo’s van Adolf Hitler. Daarmee is de toon gezet voor de vierde editie van Ten Slotte, een samenwerking tussen De Imagerie, Escautville en Out of Sight. En die toon klinkt best verontrustend.
Tussen de zes videowerken in hangen twee lichtbakken met foto’s van de Servische Aleksandrija Ajduković. Tijdens haar bijbaan als fotojournaliste besloot ze zichzelf stelselmatig mee in beeld te brengen op plaatsen delict en bij tragische incidenten. Ze kijkt als fotografisch medeplichtige naar de camera en kaatst de voyeuristische blik netjes terug naar de kijker. Het motief van de blik is ook prominent aanwezig in het werk van Brusselaars Jos de Gruyter & Harald Thys, van wie de video Ten Weyngaert (2007) getoond wordt. Een mistroostig gemeenschapscentrum vormt het decor waartegen zich een luguber sociaal tafereel afspeelt. Herkenbare karikaturen als een black- en yellowface stuiten daarbij niet eens zo erg tegen de borst. Het gaat om wat zich daaronder schuilhoudt: een gefrustreerd, pathologisch verlangen naar een vaste identiteit. De opgevoerde personages lijken namelijk nergens thuis te horen. Ze dolen rond in niemandsland, als acteurs die hopeloos verdwaald zijn geraakt in de coulissen. Dat maakt Ten Weyngaert zo unheimlich: een bevreemdend effect dat maar werkt voor zover we er ook iets van onszelf in herkennen. En is dat ook niet wat elk goed kunstwerk doet, al het vertrouwde eens flink opschudden? Sinds wanneer moet kunst gezellig zijn?
Ted Oonk maakt het op haar beurt de bezoeker ongemakkelijk met The Model, een indringend videoportret van een meisje met het syndroom van Down. Getooid in bikini staat ze kwetsbaar en onzeker aan de rand van het zwembad en kijkt met stralende ogen de lens in: als dát geen schoonheid is! Verder een roerende bijdrage van de gevestigde kunstenaar Moataz Nasr, die zijn vader in Cairo besloot op te zoeken na de dood van zijn moeder en hem confronteert met spoken uit het verleden.
Op de achtergrond weerklinkt ondertussen het repetitieve refrein I live in a magical world, stuntelig gezongen door een kinderkoor in de video van Johanna Billing. Die woorden smaken als sluitstuk van de tentoonstelling erg bitter, te meer omdat Billing ze combineert met straatbeelden van Zagreb en daarmee een hele resem politieke kwesties in het leven roept.
Ten Slotte #4 is een compacte, coherente tentoonstelling die pienter is ingericht in een ruimte die daar niet onmiddellijk op voorzien is. Maar het zijn bovenal de artistieke bijdragen die het geheel de nodige body geven en tegelijk weinig evidenties overeind laten. Dat maakt deze expo verontrustend in tune with the times. Als kunst de maatschappij een spiegel voorhoudt, dan ziet die er hier tamelijk donker uit.
Tijdens het tweede (en laatste) weekend van de tentoonstelling is er een aanvullend programma van screenings en talks in Het Bos, en zondagavond kunt u er aanschuiven aan de tafel van Otarkino.