Al meer dan veertig jaar ontwikkelt de Belgisch-Nederlandse kunstenaar Thé van Bergen (°1946) een heel eigen beeldtaal. Ogenschijnlijk eenvoudige motieven (ledematen, muren, rasters, vruchten, de maan) zijn in se aanleiding voor een grondige zoektocht naar de fundamentele eigenschappen van doek en verf. Van Bergen is niet zomaar een ‘penseelschilder’: hij haalt alles uit het eigen lichaam en uit het voorradige schilderalaam (niet alleen penseel, maar ook paletmes, doek, zijn eigen handen) om zijn doeken te creëren.
Thé van Bergen behoort tot de generatie van schilders als Karel Dierickx, Marc Maet, Fik Van Gestel, Philippe Vandenberg en anderen. Enkelen van hen zijn ondertussen al overleden, maar in de jaren zeventig-tachtig van vorige eeuw lagen ze mee aan de basis van een revival van de schilderkunst, als contrapunt voor de toen overheersende concept en minimal art.
Van Bergen, in een eerder gesprek met ondergetekende: “Het werken zelf, het schilderen of tekenen als gebeurtenis, is centraal van belang. Het handelen, het manipuleren van de materie, gestuurd door invallen, intuïtie, associaties en overpeinzingen maken de ontwikkeling van vorm en motieven mogelijk.(…) De beelden nodigen uit tot beschouwing. Niet omtrent het hier en nu, maar eerder om stil te staan bij wat blijvend is.”
En niet alles blijft. Van Bergen toont nu in kunstINgang, de tentoonstellingsplek van het cultureel centrum van Merksem, nieuw werk, dat geheel ingaat op zijn manier van denken en omgaan met beeldende kunst. Van Bergen: “Zoals in de eerste presentatie van RECUP 1 (okt-dec 2018) gaat het ook in RECUP 2 om afgekeurde bestaande doeken die ik van het spieraam heb afgehaald en omgekeerd heb opgespannen. Sommige waren zo weerbarstig dat ik ze recht op het raam heb moeten kloppen, waardoor de randen die naar de zij- en achterkant geplooid waren geweest, nu naar voren komen. In RECUP 1 werden naast de schilderijen 12 tekeningen getoond die, uitgevoerd met verschillende materialen, een uitbreiding aan thema’s lieten zien. De grootste werken in RECUP 2 waren, voordat ik ze omgekeerd had vastgetimmerd, maanden strak opgerold geweest, waardoor de stevige verflagen van die periode horizontaal golvende breuklijnen vertoonden die een duidelijk reliëf veroorzaakten. Na deze doeken wit te hebben geprepareerd heb ik de door het reliëf veroorzaakte schaduwwerking geaccentueerd.”
De betekenis die dit omkeren heeft op zijn werk begrijpt hij in die zin dat alle omstandigheden – zowel materieel, fysiek als mentaal – altijd invloed hebben op de aanpak en de ontwikkeling van zijn werk. Eenvoudige zaken interesseren hem, geen afbeelding van bijvoorbeeld iemands hoofd, maar een vorm die je ‘het’ hoofd kan noemen, ‘het’ landschap i.p.v. dit of dat landschap, ‘de’ ontmoeting of ‘het’ afscheid. In dat verband maakte van Bergen een tijd geleden een heel mooie reeks rond het thema ‘Het Dorp’, die in 2017 werd getoond in de bredere expositie ‘Het Verhaal’ in het Cultureel Centrum Hasselt.
Ook nu in Merksem herneemt hij zijn beproefde thema’s, maar de mensfiguur treedt nu iets meer op de voorgrond, onder meer in ‘De ontmoeting’ en ‘De portretten’.
Marc RUYTERS
Dit artikel is digitaal nog niet volledig beschikbaar. We werken aan ons archief.
