De Deense schilder en beeldhouwer Per Kirkeby is overleden op 79-jarige leeftijd. Kirkeby gold als een pionier van het neo-expressionisme, maar was veel meer dan dat. Hij wordt gezien als de belangrijkste Deense hedendaagse kunstenaar.
Kirkeby studeerde in de jaren 50 en 60 natuurkunde en geologie aan de Universiteit van Kopenhagen. Dat vertaalde zich in zijn latere werken, die vaak geïnspireerd zijn op de natuur. Zo bevatten zijn schilderijen talrijke abstracte landschapsvoorstellingen in heldere kleuren.
Initieel legde Kirkeby zich toe op popart en informele schilderkunst, later spitste hij zich toe op sculpturen in brons en in baksteen In 2012 was er in Bozar in Brussel een retrospectieve met zijn werk. In Nederland zijn werken van Kirkeby te zien in het beeldenpark van het Kröller-Müller Museum en in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. In België staat een belangrijk bakstenen werk van hem in het Middelheimmuseum in Antwerpen. Het kwam er via ‘Antwerpen culturele Hoofdstad van Europa’ in 1993, met Bart Cassiman als curator. Sinds de jaren 70 ontwierp Per Kirkeby sculpturen in baksteen. De baksteensculptuur confronteert de toeschouwer met zijn eigen kijk op kunst, architectuur, openbare ruimte en natuur. Kirkeby werpt een fysische grens op, een kader voor onze blik. Maar de toeschouwer kan er ook gewoon in rondlopen en in verdwalen, want binnenin is het een labyrint. Het parcours loopt regelmatig dood op gesloten kamers en blinde muren. Vanuit vogelperspectief oogt de baksteensculptuur dan weer uiterst overzichtelijk.
In zijn grondplan wisselde Kirkeby een cirkel af met een vierkant. Aan de voorzijde vormen twee cirkels de hoeken met daartussen een vierkant. Aan de achterzijde zit de cirkel in het midden en vormen twee vierkanten de hoeken. Cirkel en vierkant zijn zowat het keurmerk van de geometrische abstracte kunst.
Maar Kirkeby combineerde geometrie en abstractie altijd met een sterke expressiviteit.
(Met dank aan het Middelheimmuseum Antwerpen)
