De Bulgaars-Frans-Amerikaanse kunstenaar Christo is overleden. Hij werd net geen 85. Christo werd bij het grote publiek bekend als ‘inpakkunstenaar’, maar was natuurlijk veel meer dan dat.
Christo Vladimirov Javacheff werd in Bulgarije geboren, zou het land en het communisme als jonge kunstenaar ontvluchten, kwam eerst in Zwitserland en daarna in Parijs terecht. Daar ontmoette hij zijn latere vrouw en creatieve wederhelft Jeanne-Claude. Ze leerden ook de kunstenaars van het Nouveau Réalisme kennen: Yves Klein, Spoerri, Arman, Tinguely, César, Niki de Saint-Phalle en anderen, die een ‘Frans’ antwoord boden op de toen opkomende Pop Art in de USA en Groot-Brittannië. Elk deed het op zijn of haar manier: de ene vond het Klein-blauw uit en sprong door een raam, de ander plakte borden, glazen en bestek vast aan de tafels na de maaltijd, een ander verzamelde scheermachines in een box, nog een ander vond de Nana’s uit en Christo… hij pakte in. Eerst kleine voorwerpen (de legende gaat dat de poetsvrouw van een bekend Brussels verzamelaar een ingepakt Christo-werk weggooide omdat ze dacht dat het klaarstond voor de vuilniskar), maar daarna begon Christo (én Jeanne-Claude, niet te vergeten) groter te denken. Een bekend werk werd de ingepakte Volkswagen, ‘Wrapped Beetle’, in 1963.
Het koppel verhuisde overigens in 1964 naar New York, dat de nieuwe uitvalbasis werd voor hun almaar gigantischere projecten. Die zijn allemaal en graag bekend bij het grote publiek: de ingepakte Reichstag in Berlijn, de Pont Neuf in Parijs, ‘The Floating Piers’ aan het Noord-Italiaanse Iseo-meer, waarbij meer dan 1,2 miljoen mensen als Jezus over het water wandelden, de Mastaba in Hyde Park in Londen, die de voorbode moest worden van een gigantische Mastaba in de woestijn in de Verenigde Arabische Emiraten, opgebouwd met meer dan 400.000 olievaten. Er waren wel meer projecten die het niet haalden: ‘Over the River’ bijvoorbeeld, het plan om de Arkansas-rivier in Colorado met tentzeilen te overspannen over een afstand van bijna zes mijl. Het inpakken van de Arc de Triomphe in Parijs, al een heel oud plan, zou volgens de persberichten dan toch doorgaan, ergens in 2021.
Op dat vlak waren Christo en Jeanne-Claude ‘gewiekste’ kunstenaars. Hun projecten waren peperduur en vroegen soms jarenlang overleg met argwanende overheden, maar ze financierden alles met hun ontwerptekeningen, maquettes en dies meer, die ze konden slijten aan alle grote galeries in de wereld. In België was dat Guy Pieters Gallery in Knokke. Bij de voorstelling van het Mastaba-project enkele jaren terug was Christo in Knokke, en de overrompeling was compleet. Bijna vijftig jaar eerder stelde hij als piepjonge kunstenaar werk tentoon in Wide White Space in Antwerpen, en het is omdat ze daar geen poetsvrouw hadden dat er geen ongelukken zijn gebeurd. Times they are a-changing.
