Drie Iraakse kunstenaars hebben hun werk uit de 12de editie van de Berlin Biennale teruggetrokken. Na een publieke controverse over het vertonen van uitvergrote afbeeldingen van martelpraktijken in de Amerikaanse gevangenis van Abu Ghraib in Baghdad op de Berlijnse biënnale, besloten de deelnemende kunstenaars Sajjad Abbas, Layth Kareem en Rayad Mutar hun werk te verwijderen.
De foto’s maken deel uit van een werk van Jean-Jacques Lebel uit 2013 getitled Poison soluble. Scènes de l’occupation américaine à Bagdad. Het werk vormde de aanleiding voor een open brief van Rijin Sahakian die op 29 juli op het online platform van Artforum verscheen. Daarin beschuldigt Sahakian het curatorenteam van de biënnale van onoprechtheid en curatoriële nalatigheid ten opzichte van zowel de betrokken kunstenaars, wiens werk zonder hun toestemming naast het fotowerk van Lebel werd geïnstalleerd, als de afgebeelde personen zelf, de Iraakse krijgsgevangenen, die evenmin hun toestemming hadden gegeven om de foto’s in Berlijn te laten tonen.
‘De Biennale heeft besloten foto's van onrechtmatig gevangen en gebrutaliseerde Iraakse lichamen onder bezetting te commercialiseren door ze tentoon te stellen zonder toestemming van de slachtoffers en zonder enige inbreng van de deelnemende Iraakse kunstenaars van de Biennale, wiens werk ernaast zonder hun medeweten werd geïnstalleerd’, aldus Sahakian. Inmiddels is er een petitie opgesteld ter ondersteuning van de betrokken kunstenaars die al meer dan 400 handtekeningen telt.
Op 15 augustus verscheen online eveneens op Artforum een antwoord op Sahakians brief van hoofdcurator Kader Attia en het curatorenteam, waarin ze de volgende redenering geven: ‘Het tonen van je wonden maakt deel uit van het proces van het blootleggen – en herstellen – van de misdaden die mensen hebben begaan op anderen. […] Als we deze beelden niet steeds opnieuw tonen, beschermen we degenen die verantwoordelijk zijn voor deze misdaden’. Die reactie vonden Sahakian en de betrokken kunstenaars eerder oneerlijk en ‘paternalistisch’, wat tot hun besluit leidde zich zonder verdere onderhandelingen uit de biënnale terug te trekken. (Eén lid van het curatorenteam, Ana Teixeira Pinto, nam eerder ontslag uit protest tegen de Abu Ghraib-vertoning).
Open brief van Rijin Sahakian, mede ondertekend door o.a. Sajjad Abbas, Layth Kareem en Rayad Mutar:
Zowel het antwoord van de organisators van de biënnale op Sahakians brief als de daarop volgende reactie vind je onderaan het artikel.
