Het openlucht Middelheimmuseum in Antwerpen, dat in 1950 openging op initiatief van de toenmalige burgemeester Lode Craeybeckx, start deze maand met een complete reshuffle, zowel op het vlak van de kunstcollectie als dat van het publieks- en groenbeleid. De hele transitie loopt tot december 2023, in 2025 kan dan op gepaste wijze de vijfenzeventigste verjaardag gevierd worden. Het Antwerpse stadsbestuur trok er 700.000 euro extra voor uit, boven het normale werkingsbudget. MM is een stedelijk museum.
Het groen wordt uitgebreid, bodemverhardingen zoveel mogelijk vermeden, en er komt zelfs een micro-bos bij. Voor het publiek zal er gezorgd worden voor een heldere wandelroute en er komt meer tekstuitleg bij de werken.
Maar het artistieke luik is natuurlijk het belangrijkst, en daar zit ook de grootste vernieuwing in. Na de opening in 1950 leidde het museum eerst een redelijk dynamisch bestaan, met onder meer de bekende Middelheim-biënnales, om gaandeweg – zeker in de jaren zeventig en tachtig – in slaap te sukkelen. Het initiatief Antwerpen, Culturele Hoofdstad van Europa 1993 schudde alles weer wakker. Gastcurator Bart Cassiman plaatste tien nieuwe beelden op Middelheim-Laag, werk van internationale kunstenaars als Iza Gensken, Juan Munoz, Matt Mullican, Panamarenko, Richard Deacon en anderen. Het bleek de start voor een nieuwe dynamiek, verdergezet door curator Menno Meewis en na diens overlijden door Sara Weyns.
Bijna alle beelden krijgen een nieuwe plek, waarbij eerder in termen van ‘thema’ dan ‘chronologie’ gedacht wordt. De verplaatsingen worden ook zoveel mogelijk met de nog levende kunstenaars besproken. Artistiek directeur Weyns stelt dat bij de vernieuwing ‘clusters van werken gaan worden gemaakt die elkaar versterken’.
In de vernieuwingsplannen worden niet alleen de bestaande werken opnieuw gepositioneerd, er komen tientallen nieuwe werken bij die elk, in samenspraak met de kunstenaars, hun eigen plek krijgen. Zo kreeg het Middelheimmuseum vorig jaar niet minder dan 43 werken van de Vlaamse Gemeenschap die, na de coronacrisis, een miljoenenbudget had vrijgemaakt om de beeldende kunstenaars te ondersteunen. Dat leverde het museum nieuwe werken op van kunstenaars als Caroline Coolen, Filip Vervaet, Peter Rogiers, Philip Aguirre, Peter Downsbrough, Kasper De Vos en vele anderen. Criteria voor de keuze van de namen waren bij de bevoegde jury: hiaten in de collectie, jonge kunstenaas en mid-careers. De hele lijst vindt u op de site van het Middelheimmuseum.
De eerste fase van de heraanleg start met de bouw van een nieuw openluchtdepot. In deze publiek toegankelijke opslagplaats, bestaande uit meerdere platforms, zal het museum weerbestendige buitensculpturen bewaren die tijdelijk uit de presentatie worden genomen. Tijdens de vernieuwingswerken blijft het museum open voor het publiek.
